مهدی نصیری تبریزی - مجتمع آموزش عالی شیروان
علیرضا دادخواه - مجتمع آموزش عالی شیروان
علی اکبر مویدی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
محمد خیرخواه - مجتمع آموزش عالی شیروان

هدف از تحقیق حاضر، دستیابی به حداکثر عملکرد دانه و خصوصیات کیفی مناسب ارقام مختلف گندم نان و دوروم در تاربخ کاشت مطلوب و تاریخ های کاشت تأخیری بود. به همین منظور آزمایشی بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی واقع در شهرستان مشهد در سال زراعی 1391-1392 به اجرا در آمد. فاکتور اصلی شامل تاریخ کاشت مطلوب (اول آبان()و تاریخهای کاشت تأخیری (پانزدهم آذر، اول اسفند، دهم اسفند، بیستم اسفند) و فاکتور فرعی شامل رقم گندم نان (بهار، پیشگام، پیشتاز،میهن، فلات و کریم( و دو رقم گندم دوروم (دنا و دهدشت)بودند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اثر تاریخ کاشت و رقم و اثر متقابل آنها بر عملکرد دانه، شاخص گلوتن و در صد پروتئین معنی دار شد. با تاخیر در کاشت عملکرد دانه کاهش یافت اما شاخص گلوتن و در صد پروتئین روند افزایشی داشتند. رقم گندم دهدشت با میانگین عملکرد دانه 4/4 تن در هکتار و ارقام پیشتاز، فلات، دنا و کریم با میانگین عملکرد دانه 4/3 تن در هکتار در تاریخهای مختلف کاشت از بالاترین عملکرد دانه نسبت به سایر ارقام برخوردار بودند. رقم دوروم دهدشت با 13/38 در صد و رقم فلات با 90 در صد به ترتیب بالاترین میانگین درصد پروتئین و شاخص برداشت را دارا بودند. ارقام پیشتاز و کریم از شاخص گلوتن و در صد پروتئین مناسب برخوردار بودند و رقم دوروم دنا با 13/14 درصد پروتئین بعد از رقم دهدشت قرار گرفت. اگرچه بین عملکرد دانه ارقام دوروم و نان تفاوت معنی داری نبود ولی شاخص گلوتن ارقام گندم دوروم در کشتهای تأخیری کمتر بود.

تاریخ کاشت، صفات کیفی، عملکرد، گندم