هادی قربانی - استادیار گروه آب و خاک دانشگاه صنعتی شاهرود
محمد اکبری شمسی خان - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زمین شناسی زیست محیطی
حسین مهدیزاده شهری - دانشیار دانشکده علوم زمین دانشگاه صنعتی شاهرود

کریزوتیل یا آزبست سفید ) ) 2SiO2.3MgO.2H2O فرم فیبری سرپانتینیت می باشد که بصورت رگچه هایی با عرض کمتر از یک اینچ بصورت توده ای تیره سبز مشاهده می شود و اغلب بصورت فیبرهای ابریشمی تشکیل می گردد . این آزبست سرپانتین از جمله کانیهای خطرناک بوده که اثرات زیست محیطی ناگواری را به همراه دار د . درصورتیکه انسان برای مدت مدیدی در معرض این کانی قرار گیرد ممکن است به بیماریهایی چون مزوتلیوما سرطان ریه ، حنج ره ، معده ، روده و بسیاری مشکلات دیگر گرفتار آید . منطقه مورد مطالعه، روستاهای باغ برج علیا و سفلا و آشین در جنوب شرقی شهرستان بافت است . در این روستا کانی کریزوتیل به وفور یافت می شود . روستا های مورد نظر بالغ بر 200 نفر جمعیت دارد و از گذشته های دور تا کنون افراد بسیاری به امراضی چون سرطان ریه ، معده ، روده ، حنجره ، خون مبتلا شده و بر اثر آن درگذشته اند . جهت مطالعه هیدروشیمی و آلودگی خاک و آبهای سطحی و زیرزمینی در دو نوبت تیرماه و شهریورماه، 35 نمونه آب و 10 نمونه خاک جمع آوری گردید . نمونه های تهیه شده جهت تعیین غلظت فیبرهای کریزوتیل،غلظت کاتیونها ) Na+ ، Mg2+ ، Ca2+ ، ) Al3+ آنیونهای عمده ) CO32- ، HCO3- ، Cl- ، SO42- ، ) PO43- ، فلزات سنگین ) Cr ، Cd ، Pb ، ) Hg ، سایر عناصر ) Se ، ) Si و کلیفرم مورد سنجش قرار گرفتند . آنالیزها نشان می دهند که مقدار قابل توجهی از کریزوتیل در منابع آب شرب، خاک و اتمسفر منطقه وجود دارد . تیپ آب منطقه عموما از نوع بی کربنات منیزیم بوده که در بعضی موارد به بی کربنات کلسیم تغییر می کند . با توجه به شواهد موجود در منطقه، تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتایج آنالیزها می توان رابطه ای منطقی بین کریزوتیل و بیماریهای رایج در منطقه برقرار کرد .

کریزوتیل، باغ برج ، سرطان، مزوتلیوما، بافت