مجید عباسپور
نبی الله منصوری
محمدجواد جعفری
مانی الهیاری

امروزه افزایش جمعیت کلان شهرها به دلایل متعدد، برنامه ریزی شهری را بخصوص در زمینه حمل و نقل عمومی با مشکل مواجه نموده است . . با توجه به مشکلات ساختاری شهر تهران، تراکم جمعیت و به تبع آن ترافیک و آلودگی شدید هوای شهری، حمل و نقل عمومی و بالاخص مترو به عنوان مهمترین گزینه در خصوص حل این معضلات مطرح می باشد . بطور کلی قطارها نسبت به سایر روش های حمل و نقل عمومی به 50% تا %70 انرژی کمتر برای حمل مقادیر یکسان بار و یا مسافر نیاز دارند . ترغیب مردم به انتخاب سیستم های حمل ونقل عمومی و مترو، نیازمند بهبود سطح کیفی استاندارده ای راحتی بوده و در وهله اول نیازمند مطالعه جامع وضعیت آسایش حراررتی و تعیین نیازمندی های احتمالی در طراحی خطوط جدید مترو بهبود خطوط موجود می باشد . انجمن مهندسین گرمایش، سرمایش و تهویة امریکا ) ) ASHRAE برای بررسی آسایش حرارتی در محیط مترو شاخص گرمای نسبی ) ) RWI را پیشنهاد نموده است . شاخص فوق تابعی از پارامترهای متعدد از جمله دما، رطوبت نسبی، سرعت هوا، لباس افراد، پوشش افراد و نرخ متابولیزم می باشد . در تحقیق حاضر آسایش حرارتی در قطارهای خطوط 1 و 2 متروی تهران بر اساس محاسبه شاخص RWI مورد بررسی قرار گرفته است . اندازه گیری ها طی دو دوره، در مهر 1385 و تیر 1386 انجام شده و مقادیر دما، رطوبت نسبی، سرعت جریان هوا، وضعیت سیستم تهویه واگن ها در هنگام اندازه گیری، میزان ترافیک مسافر، نوع و شماره واگن در ساعتهای مختلف بصورت تصادفی ثبت گردید . جمعاً 71 مورد اندازه گیری در واگن ها و 41 مورد در کابین های راهبر انجام شده است . میانگین RWI محاسبه شده در واگن ها 0/235 برای مهرماه 1385 و 0/225 برای تیرماه 1386 بوده است . گرچه این میانگین ها از حدود آسایش (0/08) و نسبتاً گرم (0/15) بالاتر بوده ولی از حد شرایط گرم (0/25) عبور نکرده است . به این ترتیب در مقایسه با مترو در کشورهای دیگر، می توان گفت متروی تهران از این نظر شرایط نسبتاً قابل قبولی داشته است . این شاخص برای کابین راهبر قطارها معادل 0/0478 در مهر 1385 و معادل 0/0973 در تیر 1386 بدست آمد که شرایطی مناسبتر از واگن ها را نشان داده و در محدوده مجاز قرار داشته است .

RWI ،آسایش حرارتی ،متروی تهران ،آلودگی هوا ،قطارهای مترو