علی صادقی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
اسدالله احمدی خواه - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمد فارسی - عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد

در برنامه انتقال یک خصوصیت مطلوب به یک رقم خوب تجاری از طریق تلاقی برگشتی (BC)، از نشانگرهای پیوسته با یک ژن میتوان برای انتخاب گیاهان حامل فنوتیپ مطلوب (گزینش پیش زمینه) و از نشانگرهای توزیع یافته در سرتاسر ژنوم می توان برای انتخاب گیاهانی که دارای بیشترین محتوای ژنوم والد دوره ای هستند (گزینش پسزمینه)، استفاده کرد. در این تحقیق، هدف ما ایجاد ایزولاینی از رقم ندا بود که دارای بلوک ژنی Rf3 از لاین بازگرداننده باروری IR36 و از اینرو دارای خاصیت بازگردانندگی باروری هنگام تلاقی با یک لاین نرعقیم (CMS) باشد تا از آن بتوان در برنامه تولید بذر برنج هیبرید استفاده نمود. از چهار نشانگر SSR واقع بر کروموزوم شمار 1 برنج (شامل RM1، RM3873، RM3233، RM7241) که در تحقیقات قبلی ما پیوستگی آنها با لوکوس ژنی Rf3 محرز شده بود، برای گزینش گیاهان حامل این بلوک ژنی و از 96 نشانگر SSR برای گزینش گیاهان با شباهت بالاتر به والد دوره ای ندا در نسل های اول و دوم تلاقی برگشتی استفاده گردید. در نسل BC1 گیاهی شناسایی شد که حامل هر 4 آلل نشانگرهای لوکوس Rf3 از والد بخشنده در وضعیت هتروزیگوت، دارای 65% باروری خوشه و حامل بیش از 92% از هویت ژنومی والد دورهای ندا بود. در میان نتاج حاصل از تلاقی این گیاه با والد دورهای (نسل BC2)، نیز گیاهی شناسایی شد که علاوه بر داشتن هر 4 آلل نشانگرهای لوکوس Rf3 از والد بخشنده در وضعیت هتروزیگوت، دارای 70% باروری خوشه و حامل حدود 96% از هویت ژنومی والد دورهای ندا بود. با خودگشنی این بوته، نسل BC2F2 ایجاد شد که بیش از 170 بوته از آن در فروردین سال 1390 کشت و گزینش های دوگانه پیشزمینه و پسزمینه بر روی این نسل در حال انجام است تا در نهایت بتوان گیاهی را در این نسل شناسایی کرد که حاوی هر 4 آلل نشانگرهای لوکوس Rf3 از والد بخشنده در وضعیت هموزیگوت، دارای باروری بالای خوشه و حامل بیش از 98% از هویت ژنومی والد دوره ای ندا باشد.

برنج هیبرید، تلاقی برگشتی، نشانگرهای SSR، گزینش