رضا فرجامی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی
ناصر زارع - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی
رسول اصغری زکریا - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی

چای کوهی با نام علمی Stachys lavandulifolia از گیاهان دارویی مهم می باشد که در مناطق مختلف استان اردبیل در رویشگاه های طبیعی رشد میکند. این گیاه دارای متابولیت های ثانویه با ارزشی است که می توان از کشت سوسپانسیونی سلول های این گیاه برای تولید این متابولیتها استفاده کرد. بنابراین، به منظور بهینه سازی برای تولید کالوس در شرایط درون شیشه ای در این گیاه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو جمعیت (نئور و هیر)، محیط های کشت حاوی سطوح مختلف هورمونی و چهار نوع ریزنمونه (هیپوکوتیل، کوتیلدون، دمبرگ و برگ) در سه تکرار انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین جمعیت ها، محیط های کشت و نوع ریزنمونه از نظر درصد کالوس زایی در سطح احتمال 1% اختلاف معنی داری وجود دارد. ریزنمونه هیپوکوتیل بیشترین درصد کالوس زایی (81/80%) و ریزنمونه دمبرگ کمترین درصد کالوس زایی (19/03%) را داشتند. از نظر محیط کشت نیز مناسبترین محیط کشت، محیط کشت MS حاوی 1 میلی گرم بر لیتر NAA و 0/5 میلی گرم بر لیتر BAP بود که بیشترین درصد کالوس زایی (65/02%) را داشت. در بین دو جمعیت نیز بیشترین درصد کالوس زایی (54/51%) در جمعیت هیر مشاهده گردید.

چای کوهی، ریزنمونه، کالوسزایی، کشت بافت، Stachys lavandulifolia