خلیل ملک زاده - اعضای هیئت علمی گروه زیس تفناوری قارچ های صنعتی جهاد دانشگاهی واحد مشهد
بنفشه جلال زاده مقدم شهری - اعضای هیئت علمی گروه زیس تفناوری قارچ های صنعتی جهاد دانشگاهی واحد مشهد
احسان محسنی فرد - دانشجوی دکتری بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

قارچ دکمه ای سفید عمد هترین قارچ کشت شده در سطح دنیا و ایران می باشد. نژادهای تجاری که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند به علت فرایندهای اصلاحی انجام گرفته و منشاء والدینی مشابه تنها دامنه کوچکی از تنوع ژنتیکی این قارچ را شاملمی گردند و شباهت ژنتیکی بالایی با هم دارند. شناسایی و تفکیک ژنوتی پهای این قارچ می تواند راهگشای مسائل اصلاحی و ثبت مالکیت حقوقی باشد. نشانگرهای مولکولی ابزار مناسبی را جهت ارزیابی تنوع ژنتیکی فراهم نمود هاند. در میان این توانایی جداسازی ژنوتی پهای با رابطه خویشاوندی نزدیک را دارا می باشد. در این مطالعه جهت بررسی ISSR ، نشانگرها توانمندی این نشانگر در تفکیک ژنوتی پهای قارچ دکمه ای، 18 ژنوتیپ با استفاده از 20 آغازگر مورد بررسی قرار گرفتند که از این تعداد 10 آغازگر با ایجاد 110 باند قابل امتیازدهی و 76 باند چندشکل جهت بررسی روابط میان ژنوتیپ ها مناسب 1) به / 0) به آغازگر 809 با 3 باند چندشکل و بیشترین ضریب چندشکلی( 0 / تشخیص داده شدند. کمترین ضریب چندشکلی( 3 آغازگر 842 با 15 باند چندشکل اختصاص داشت. کمترین و بیشترین ضریب شباهت ژنتیکی به ترتیب بین ژنوتی پهای شباهت بسیار کمتری با Dezful 0 بدست آمد. ژنوتیپ وحشی / با 937 IM00Ca 0 و 737 و 12 / با 447 Dezful و IM0037 از قابلیت بالایی ISSR سایر ژنوتی پها که اصلاح شده بودند نشان داد و در گروهی مجزا قرار گرفت. نتایج نشان داد که نشانگر در تفکیک ژنوتی پهای با رابطه خویشاوندی نزدیک در قارچ خوراکی دکمه ای برخوردار بوده و می تواند به عنوان ابزاری کارآمد در انگش تنگاری و ثبت حقوقی نژادهای تجاری مورد استفاده قرار گیرد.

تفکیک نژاد، نشانگر مولکولی، شباهت ژنتیکی