ندا هجران کش - گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
سیدعلی موسوی زاده - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
احمد رزبان حقیقی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
ورهرام رشیدی - گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

در این مطالعه تنوع ژنتیکی بین 5 تودهی بومی اسپرس ایران که از مناطق جغرافیایی مختلف آذربایجان شرقی جمع آوری گشته بودند، به وسیله 20 آغازگرRAPD و به روش بالک (دسته جمعی) بررسی شدند. پنج آغا زگر RAPDاز 20 آغازگر مورد ارزیابی،1 نوار چندشکل با میانگین6/2 عدد نوار به ازای هر آغازگر تولید کردند. فاصله ژنت یکی ب ین آنها بر اساس ضریب نی بین 0.1759 تا 0.6874 برآورد شد. درصد مکانهای چندشکل برای تجزیه دسته جمعی61/29% بود . تنوع ژنی بین توده های اسپرس بر اساس شاخص تنوع ژنی نی 0.2568 برآورد شد . دندروگرام گروه بندی جمعیت ها به روشUPGMAترسیم شد. بر اساس تجزیه خوشه ای گروهبندی 5 تود ه اسپرس بر اساس داده های مول ک ولی با گروه بندی جغرافیایی توده ها مطابقت نشان نداد. لذا با وجود مزایای روش بالک مثل کاهش حجم کار، برای بررسی دقیقتر روابط ژنتیکیو بهرهبرداری از تنوع ژنتیکی درون تودهها در برنامههای اصلاحی بهتر است از روش انفرادی استفاده و روش بالک برای گزینشاولیه وقتی تعداد نمونهها زیاد بوده و حجم کار خیلی بالاست به کار رود.

اسپرسRAPD بالک، تنوع ژنتیکی، تجزیه خوشهای