پیمان آقایی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان
بهمن بهرام نژاد - استاد یار گروه بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان
علی اکبر مظفری - استاد یار گروه باغبانی دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان

پسته وحشی (Pistacia atlantica subsp. kurdica) یکی از گونه های درختی است که بخش زیادی از پوشش جنگلهای غرب کشور را در بر گرفته است. این گیاه علاوه بر کاربردهای صنعتی دارای خواص دارویی نیز میباشد. به منظور تعیین بهترین غلظت و ترکیب تنظیم کنندههای رشد بر القای کالوس در پسته وحشی دو آزمایش در قالب طرح فاکتوریل کاملاً تصادفی با پنج تکرار صورت گرفت. در آزمایش اول سیتوکنین TDZ در سه غلظت 1، 2 و 3 میلی گرم بر لیتر در ترکیب با اکسینهای NAA ، IBA و 2,4-d در غلظت 1 میلی گرم بر لیتر به کار برده شد. در آزمایش دوم سیتوکنین BA در سه غلظت 1، 2 و 3 میلی گرم در لیتر در ترکیب با اکسینهای NAA و IBA و 2,4-d در غلظت 1 میلی گرم بر لیتر مورد استفاده قرار گرفت. ریز نمونه ها از محور گل آذین گرفته شده و در محیط کشت WPM دارای 3 درصد ساکارز کشت شدند. در بررسی نتایج آزمایش ترکیب TDZ میلی گرم بر لیتر) با ) NAA بیشترین درصد کالوس زایی را نشان داد. بررسیها نشان داد که غلظتهای مختلف سیتوکنین و همچنین اکسینهای مختلف در تولید کالوس دارای اختلاف معنیدار با هم هستند. پروتوکول مناسبی برای بهینهسازی تولید کالوس زایی در گیاه پسته وحشی از محور گل آذین با استفاده از ترکیبات مختلف هورمونی مختلف ایجاد گردید.

Pistacia atlantica subsp. kurdicaکالوس، سیتوکنین، اکسین