محمد هادی عمید مطلق - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
سید علی اکبر بهجت نیا - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات ویرو سشناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
علیرضا افشاریفر - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات ویرو سشناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
کرامت اله ایزدپناه - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات ویرو سشناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

ویروس کوتولگی گندم (WDV) و ویروس کوتولگی جو (BDV) از جنس Mastrevirus و تیره Geminiviridae از عوامل مهم بیماری های کوتولگی و زردی در گندم و جو می باشند BDV بطور طبیعی تنها از جو جدا شده است اما WDV علاوه بر گندم قادر به ایجاد بیماری در تعداد دیگری از غلات از جمله جو بوده است. تاکنون تفکیک این دو ویروس بر اساس تعیین ترادف ژنوم ویروس و مقایسه آن ها با اطلاعات موجود در بانک ژن صورت می گرفت. در این تحقیق از طریق همردیف سازی ترادف نوکلئوتیدی ژنوم این ویروس ها مشخص گردید انتهای 5 ژن Rep A در آن ها دارای اختلاف فاحشی می باشد به این صورت که تمام جدایه های WDV حاوی یک ترادف 12 نوکلئوتیدی در این ناحیه می باشند که در جدایه های BDV وجود ندارد. بر این اساس یک آغازگر 25 نوکلئوتیدی (AGCGAGWCDTTCATCAACTACTCG-3ا-5) که روی رشته مکمل ویروسی قرار داشته و حاوی این 12نوکلئوتید در انتهای 3 خود بود طراحی گردید. این آغازگر بسیار اختصاصی عمل نمود و همراه با آغازگرهای 'CTACGGCGTTTGATGTTGATAGTG-3ا-5 و CTACGGCGTTTGATGTTGATAGTG-3' ا-5' که روی رشته ویروسی قرار دارند تنها قادر به تکثیر قطعاتی از ژنوم WDV به اندازه های 600 و 300 جفت باز بود. در حالیکه آغازگر های طراحی شده از نواحی دیگر ژنوم اختصاصی عمل ننموده و قادر به تکثیر هر دو ویروس بودند. این روشبرای بررسی وقوع دو ماسترویروس در استان فارس استفاده شد، نتایج حاصله نشان داد که آلودگی نمونه های گندم و جو جمع آوری شده به BDV بیش تر از WDV می باشد. این روش به عنوان روشی سریع، دقیق و مقرون به صرفه در تفکیک این دو ویروس از هم معرفی می گردد

ویروس های کوتولگی گندم وجو، ماسترویروس، واکنش زنجیره ای پلیمراز