بهاره دهسرا - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، تهران
امیر موسوی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه اهواز، اهواز
موسی موسوی - مجتمع علوم پایه و کشاورزی، دانشگاه پیام نور تهران
محمدعلی ابراهیمی - مجتمع علوم پایه و کشاورزی، دانشگاه پیام نور تهران

نخل خرما (Phoenix dactylifera L) درختی دائمی، تک لپه و د وپایه از خانواده Palmaceae بوده و از محصولات باارزش غذایی، صنعتی و اقتصادی ایران و خاورمیانه محسوب می شود. برای اولین بار در جهان به منظور ایجاد گیاهان تراریخت دایم، پس از بهینه سازی انتقال ژن از طریق بمباران ذره ای به چنین های رویشی حاصل از کشت بافت پاجوش های رقم استعمران خرما، میزان کارایی پروتکل به کار رفته و مشخص کردن چگونگی تلفیق تراژن بررسی شد. بدین منظور گیاهچه های تراریخ تشده با ساز ه های ژنی (پلاسمید pBI221 شامل پیش برنده CaMV35S ژن گزارشگر GUS و پایان دهنده NOS) برای تأیید تلفیق تراژن و نسخه برداری آن، با دو آزمون PCR و RT-PCR مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از استخراج DNA ژنومی و RNA تام از برگ گیاهچه ها، کیفیت و کمیت DNA و RNA از طریق تعیین غلظت آن ها در طول موج 260 نانومتر و الکتروفورز روی ژل آگارز سنجیده شد. سپس واکنش PCR با آغازگرهای اختصاصی ژن GUS و عوامل کنترل کننده بیان آن شامل پیش برنده CaMV35S و پایان دهنده NOS بر روی DNA ژنومی به عمل آمد. با تفکیک محصول PCR بر روی ژل آگارز، باندهای مورد انتظار مشاهده شدند. تظاهر ژن از روی cDNA حاصل از رونویسی معکوس mRNA اختصاصی ژن، با آزمون RT-PCR و به کمک آغازگرهای GUS و Actin نیز اثبات شد. بررسی ها نشان دا د که انتقال سازه ژنی از طریق بمباران ذر های به طور موفقیت آمیز در ژنوم گیاه خرما انجام شد ه که این بیانگر مناسب و مؤثر بودن روش بمباران ذره ای جهت انتقال ژن به نخل خرما می باشد.

خرما، جنین های رویشی، تراریختی، آنالیز مولکولی