شاهین جهانگیرزاده خیاوی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد
الهه احدی دولت سرا - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
سیما دامیار - کارشناس ارشد موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج

اولین قدم برای اهداف اصلاحی تعیین تنوع ژنتیکی و روابط خویشاوندی میباشد. مارکر RAPD یکی از مارکرهای پرکاربرد در مورد شناسایی ژنوتیپها و ارقام گوناگون سیب است. در این پژوهش تنوع ژنتیکی 13 ژنوتیپ بومی ایران (دو منطقه البرز مرکزی و زاگرس مرکزی) و رقم تجاری گرانیاسمیت توسط 11 پرایمر RAPD سری TIB MOLBIOL بررسی شدند. تعداد متوسط باندها به ازای هر پرایمر حدود 10 عدد بود. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار NTSYS انجام شد و برای تعیین میزان تشابه بین نمونه ها از ضریب تشابه دایس استفاده گردید. با استفاده از الگوریتم UPGMA یک دندروگرام بر مبنای ماتریس تشابه تهیه شد. نتایج داده های مولکولی نمونه های دو منطقه را بطور جداگانه ای از یکدیگر خوشه بندی کرد اما برخی نمونه ها در خوشه ی منطقه ی دیگر قرار گرفتند که این موضوع میتواند به دلیل انتقال ژنوتیپها در زمان گذشته بین مناطق باشد. براساس داده های مولکولی، دامنه شباهت بین نمونه ها از 0/50 تا 0/72 متغیر بود. باتوجه به نتایج بدست آمده میتوان برداشت نمود که تنوع بالایی بین این دو منطقه وجود دارد ولی تفاوت درون منطقه ای جزئی میباشد در پایان، بررسی تنوع ژنتیکی نشان داد که مارکر RAPD در شناسایی نواحی چند شکلی و تخمین فاصله ژنتیکی و مدیریت ژرمپلاسم ژنوتیپها و ارقام سیب میتواند مفید باشد.

سیب، ژرم پلاسم، تنوع ژنتیکی، ضریب تشابه، RAPD