الهام قوام زاده - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، دانشگاه تهران، دانشکده علوم
تهمینه لهراسبی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری
مریم معظم - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری
حسن ابراهیم زاده - دانشگاه تهران، دانشکده علوم

نحوه عمل سازوکارهای تحمل گیاهان به غلظت های بالای NaCL درخاک می تواند در بهبود عملکرد در مناطق شور موثر باشد. هموستازی Na+ و - Cl یک سازوکارمهم برای کاهش تنش NaCl درگیاهان عالی به شمار می آید. یکی ازمسیر های مهم در تنظیم هموستازی یون، مسیر تنظیمی SOS می باشد. درپژوهش حاضر، اهمیت ژن های SOS درتحمل شوری مورد ارزیابی قرارگرفت. با توجه به اینکه ریشه اولین اندام از گیاه درمعرض شوری است، لذا نقش یکی از ژن های دخیل در رشد و نمو ریشه، ژن CIPK6 و ارتباط آن با تحمل شوری بررسی شد. دراین پژوهش 4 ژنوتیپ مختلف پسته شامل ارقام سرخس، بادامیزرند، ژنوتیپ 119 و ساقی به مدت 45 روز درمعرض غلظت های مختلف تیمارنمکی (150،75،0 و 300 میلی مولار NaCl) قرار گرفتند. درپایان دوره تنش غلظت یون های سدیم وپتانسیم سنجیده شد. مقدار یون سدیم درریشه تمام ژنوتیپ ها با افزایش سطح شوری افزایش ولی میزان یون پتاسیم کاهش یافت، بطوریکه ژنوتیپ سرخس کاهش معنی داری با ژنوتیپ 119 نشان داد. بررسی بیان ژن های SOS1 و NHX1 نشان داد که مسیر SOS در ژنوتیپ 119 موثرتر از ژنوتیپ سرخس بود بطوریکه به میزان یون پتاسیم و نسبت K+/Na+ بیشتر در این ژنوتیپ منجر شده است. همچنین بررسی بیان ژن CIPK6 تفاوت بیان این ژن را درنمونه شاهد و تنش یافته نشان داد که می تواند نقش این ژن را درتعیین مورفولوژی ریشه تحت تنش شوری نشان دهد.

پسته، Pistacia vera L، تنش شوری، مسیر SOS، بیان ژن