سمیه نورایی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، گروه معماری، شاهرود، ایران
زهرا سادات شکرفروش - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، گروه معماری، شاهرود، ایران
حسین باقریان

در عصر حاضر عواملی چون اقتصادی شدن معیارها، نگرش تک بعدی و سود جویانه به طبیعت و کمرنگ تر شدن معیارهای انسانی موجب گسست روابط انسان با طبیعت، مادی گرایی و در نهایتبیگانگی انسان با محیط زندگی و سایر همنوعان خویش شده است به گونه ای که انسان و ارزش های انسانی که زمانی به عنوان اصلی ترین و مهم ترین معیارهای طراحی مطرح بودند رفته رفته از جامعه رخت بربسته و به ورطه فراموشی کشیده شده است. از این رو در این پژوهش سعی گردیده است شهر ماسوله (بافت اصیل شمالی) که نمونه های نادری از توسعه شهری و اجتماعی بر اساس الگوهای طبیعی و پایدار می باشد و برخی اصول و ضوابط حاکم بر آن مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. این مطالعه نشان می دهد که معماری ماسوله برگرفته از شرایط زودگذر و هیجانات آنی نبوده بلکه در درون خود دارای مفاهیم عمیقی است که پیوند دهنده انسان، طبیعت و معماری می باشد. سیما و بافت کلی شهر با وحدت و یکپارچگی خاص خود به خوبی گویای این مطلب است که زبان عمومی و مشترکی بر شیوه معماری و انتظام فضایی این بافت حاکم است به بیان دیگر ساکنان اولیه و وارتان آن از الگوی یکسانی- که برآمده از فرهنگ و متأثر از جغرافیای مکانی و محیط طبیعی می باشد- استفاده کرده اند به گونه ای که علاوه بر پایداری تک بناها (معماری پایدار) به پایداری شهر (شهرسازی پایدار) منجر شده است. لازم به ذکر است آن چه از معماری ماسوله، باقی مانده است اگرچه امروزه به لحاظ زیست محیطی، فرهنگی، هنری و تاریخی ارزشمند و مفید می باشند، اما متاسفانه بدلیل مسائلی این شهر پایدار گرفتار مهاجرت شده است لذا شناخت و به روز رسانی (هماهنگی با نیازهای مادی و معنوی انسان معاصر) اصول حاکم بر معماری اصیلی این شهر می تواند منجر به روز رسانی (هماهنگی بانیازهای مادی و معنوی انسان معاصر) اصول حاکم بر معماری اصیلی این شهر می تواند منجر به تدوین و ارائه اصول معماری پایدار بومی به گونهای ماندگار و مورد پسند جامعه شود. به همین منظور روش پژوهش، تحلیلی- توصیفی انتخاب و در نهایت نشان داده شد که در بافت و منظر ترسیم شده این شهر بین صورت و محتوا رابطه وجود دارد.

معماری ماسوله، معماری بومی وپایدار، انسان، طبیعت، ارزش های انسانی