شهرزاد میرحسینی - کارشناسی ارشد طراحی شهری، اصفهان
ساغر مختاری - کارشناسی ارشد طراحی شهری، شیراز
رها موقیسمی - کارشناسی ارشد طراحی شهری، شیراز
علی اکبر حیدری - عضو هیئت علمی دانشکده فنی یاسوج دکترای معماری، شیراز

بافت های فرسوده به دو دسته کلی دارای ارزش و فاقد ارزش تقسیم می شوند. رویکردهای جدید مرمتی با تکیه بر میراث موجود در بافت های فرسوده و ارزشمند، به بررسی ابعاد اجتماعی در این بافت ها از طریق تعیین نقش آنها در سازمان فضایی شهر می پردازد. یکی از رویکردهای مطرح در این زمینه رویکرد مشارکتی (CDS) است. تقویت حس مشارکت و سهیم نمودن افراد در تعیین سرنوشت محله خود عاملی است که منجر به ارتقاء هویت محله ای و هویت شهری و افزایش حس تعلق ووابستگی مردم به مکان زندگی شان می شود. برای تحقق این امر، چهار هدف عملیاتی زیرقابل توجه است. 1-افزایش تعاملات اجتماعی از طریق تقویت فضاهای باز و جمعی؛ 2-تقویت مسیرهای گردشگری در بافت؛ 3-استفاده از ارزش های فرهنگی؛ 4-توجه به معماری بومی و ایرانی- اسلامی. نمونه موردی بررسی شده در این مقاله محله سنگ سیاه است که در غرب بافت قدیم شهر شیراز قرار دارد. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا بهره گرفته می شود. در ابتدا پس از بررسی مبانی نظری مربوطه، چارچوب نظری پژوهش استخراج می گردد. در مرحله بعد، با استفاده از پرسشنامه، اهداف بهسازی- نوسازی بافت سنگ سیاه اصلاح و الویت بندی شده و بر مبنای آنها جدول تحلیل عوامل داخلی و خارجی (تحلیل SWOT). راهبردهای کلی و عملی و سیاست های اجرایی استخراج گردیده. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مرمت شهری تنها در مجموعه عواملی که سعی در حفظ و بهبود وضعیت کالبدی شهر دارند- تعمیر اثر- خلاصه نمی شود. نکته مهم بروز نگه داشتن فضای شهری و انطباق آن با رفتار و فعالیت اجتماعی شهروندان در دوران حاضر-معاصر سازی اثر- می باشد. آنجه حائز اهمیت است تأثیر این ساماندهی ها و مرمت ها در محیط به منظور حضور مجدد انسان و تقویت ریشه مشارکت های مردمی و اجتماعی در عرصه فضای شهری و محل است.

بافت فرسوده شهری، مرمت شهری، مشارکت (CDS)، معاصر سازی، حضور و فعالیت اجتماعی