بهرام ملک محمدی - دانشجوی دکتری مهندسی عمران - آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تهران
بنفشه زهرائی - استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تهران
رضا کراچیان - استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تهران
آرمین ضیائی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران - آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگ

در این مقاله تهیه تابع خسارت سیلاب درپائین دست سدهای سری بر اساس اطلاعات تاریخی از سیلابهای گذشته در حوزه بالادست می باشد. بر این اساس در ابتدا روشی برای برآورد مقادیر خسارت سیلاب در رودخانه پائین دست تهیه شده است. در این روش با تعیین پهنه سیلاب رودخانه پائین دست در مدل هیدرولیکی، تعریف لایه های اطلاعاتی مختلف در سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، شامل لایه کاربری اراضی، مدل رقومی دشت سیلابی و پهنه سیلاب و تلفیق این لایه های اطلاعاتی میزان سطح و رقوم سیلاب در هر کاربری مشخص شده است و با استفاده از توابع خسارت مناسب برای کاربری های مختلف، میزان خسارت سیلاب در دشت سیلابی محاسبه شده است. با استفاده از سیستم استنتاج فازی (FIS) بر اساس دوره بازگشت های مختلف سیلاب ورودی، و میزان سطح اولیه مخازن در شرایط سیلابی، قواعد بر آورد خسارت سیلاب به عنوان تابع هدف در مدل بهینه سازی تدوین شدهاست. با تحلیل آماری اطلاعات سیلاب های ثبت شده در رودخانه بالا دست، هیدروگراف های ورودی به مخازن با دوره های بازگشت مختلف تعیین شده است. مدل بهینه سازی بهره بردازی از مخازن سری در مقیاس زمانی ساعتی تهیه شده و با استفاده از الگوریتم ژنتیک با هدف حداقل نمودن خسارات و رعایت قیود بهره برداری در مدل ، بهینه سازی انجام شده است. با اجرای مدل کوتاه مدت بهینه سازی بهره برداری از مخازن، به ازای حجم مخزن های متفاوت در ابتدای سیلاب و هیدروگراف های ورودی با دوره بازگشت مختلف، میزان خسارت سیلاب در پائین دست حداقل شده است. از اطلاعات مدل بهینه سازی می توان در تدوین قواعد بهره برداری از مخازن استفاده نمود. مد ل های تهیه شده برای سامانه سری مخازن سدهای دز و بختیاری اجرا شده و نتایج مدل بهینه سازی استخراج شده است.

سامانه رودخانه - مخزن ، خسارت سیلاب ، بهره برداری کوتاه مدت ، سیستم استنتاج فازی ، سدهای دز وبختیاری