مسعود ناصریان - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
علیرضا مسجدی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
امیرعباس کمانبدست - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

تغییرات توپوگرافی بستر از مسائل مهم مهندسی رودخانه است. بدلیل نیروی جانب مرکز و گرادیان فشار عرضی درمسیرهای قوسی، جریان ثانویه تشکیل می گردد که اندرکنش این جریان با جریان طولی باعث بوجود آمدن جریان حلزونی و تغییر توپوگرافی بستر رودخانه می شود. وقوع آبشستگی در اطراف تکیه گاه پل، یکی از عمده ترین دلایل تخریب پل ها در مسیر های قوسی است. یکی از متداول ترین اقداماتی که جهت حفاظت مستقیم سواحل وبستر رودخانه ها انجام می گیرد، استفاده از سنگ چین)ریپ رپ( می باشد. هدف از این تحقیق بررسی اثر قطر نسبی سنگ چین بر پایداری سنگ دانه ها در دبی های مختلف در اطراف تکیه گاه پل با دیواره بالدار ۴۵ درجه در قوس ۱۸۰درجه رودخانه می باشد. برای انجام آزمایش ها از یک فلوم آزمایشگاهی با قوس ۱۸۰ درجه از جنس پلکسی گلاس استفاده شد. در این تحقیق سه نوع سنگ چین باچگالی های ۲/۴۲،۲/۱،۱/۷، و با قطرهای ۱۹/۱،۱۲/۷،۹/۵۲،۴/۷۶ میلی متر در محل تکیه گاه پل در موقعیت ۷۰ درجه از قوس و با استفاده از چهار دبی ۲۷،۲۳،۱۷،۲۰ لیتر بر ثانیه مورد آزمایش قرار گرفت. در هر آزمایش عمق جریان در شرایط آستانه حرکت و آستانه شکست اندازه گیری گردید. نتایج حاصله نشان داد که در دو حالت آستانه حرکت و آستانه شکست، در هر چگالی به ازای دبی ثابت با افزایش قطر نسبی سنگ چین ها عدد پایداری کاهش می یابد.

جریان حلزونی، آبشستگی، قوس ۱۸۰درجه، سنگ چین، تکیه گاه بالدار