مهدی قدیم خانی - کارشناس شرکت مهندسی مشاور آشناب
سیمین شهرادفر - دانشجوی دکتری سازه های آبی دانشگاه تبریز و کارشناس شرکت مهندسی مشاور آشناب تبریز

امروزه از روش بیولوژیک بعنوان یکی از روش های مؤثر در حفاظت و پایداری کناره رودخانه استفاده می کنند. انرژی جریان در کناره چنین رودخانه هایی تحت تأثیر مقاومت هیدرولیکی پوشش های گیاهی، به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش می یابد. سرعت جریان در این محدوده کم بوده که باعث ته نشینی رسوبات معلق شده و ساحل رودخانه پایدارتر می گردد. در این تحقیق تأثیر تغییرات مشخصات جریان و آرایش، تراکم و ارتفاع پوشش درختی در کناره رودخانه بر ضرایب مقاومت جریان بصورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور در یک طرف فلوم کناره ای بطول تقریبی پنج متر و شیب جانبی ۳:۱ ایجاد کرده ایم و میله هایی به قطر شش و نیم میلیمتر را در دو آرایش شطرنجی و ضربدری، سه تراکم (۶×۶ ، ۸×۸ ، ۱۰×۱۰) و سه ارتفاع میله (۸،۶/۵،۵ سانتی متر) بر روی کناره نصب کرده ایم. عمق جریان بوسیله دوربین نقشه برداری و سرعت جریان در لا بلای میله ها بوسیله میکرومولینه اندازه گیری شده است و از میانگین مقادیر بدست آمده در تجزیه و تحلیل نتایج استفاده گردیده است. در کل آزمایشات در ۱۹ سری و هر سری با پنج دبی تست گردید. در این پژوهش تغییرات ضریب زبری نسبت به خصوصیات جریان و خصوصیات پوشش گیاهی مثل تراکم، مساحت رو به جریان میله ها و ارتفاع میله ها از طریق تجزیه و تحلیل داده های آزمایشگاهی بطور کامل مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین دو رابطه تجربی برای محاسبه ضرایب مقاومت جریان و زبری پیشنهاد گردیده است.

ضریب زبری، آرایش پوشش گیاهی، رودخانه های جنگلی