مسعود حکمی - مدیریت اجرائی سدها، سازمان آب و برق خوزستان
وحید جباری - کارشناس مسئول کنترل پروژه، سازمان آب و برق خوزستان
غلامحسین کریمی - عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان

رودخانه هایی که به آبهای آزاد راه دارند، لزوما تحت تأثیر جزر و مد محلی واقع می شوند. این امر باعث می شود تا شرایط هیدرولیکی نسبتا پیچیده ای در این رودخانه ها اتفاق بیافتد. برای هرگونه اقدامی در این رودخانه ها و یا مدل سازی پارامترهای کیفی و رسوب، ضروری است که رفتار هیدرودینامیک رودخانه بدرستی شناخته شود. محدوده مطالعاتی در این تحقیق رودخانه کارون از فارسیاب تا آبادان و خرمشهر است که از طریق رودخانه بهمنشیر و اروند تحت تأثیر جزر و مد خلیج فارس بوده و باعث بروز مشکلاتی از قبیل کاهش شدید کیفیت آب، فرسایش پذیری بستر و کناره ای مصب، انتقال و روسوب گذاری در رودخانه، کشتیرانی، لایروبی و کشاورزی و آب شرب گردیده است. از آنجا که شرایط جریان در رودخانه های کارون و بهمنشیر، تحت تأثیر پدیده جزر و مد خلیج فارس، کاملا غیر ماندگار می باشد، پس از بررسی مدل های مختلف و با توجه به شرایط رودخانه مورد مطالعه مدل ریاضی HEC-RAS انتخاب گردید و از داده های 4 اشل نصب شده در طول رودخانه کارون جهت انجام شبیه سازی هیدرولیکی استفاده شد. همچنین از داده های همزمان ایستگاه های ثبات اداره شیلات و ارخوئین جهت مقایسه و اطمینان از صحت برداشت داده ها استفاده گردید. در پایان علاوه بر تعیین شرایط هیدرولیکی جریان در بازه جزر و مدی مذکور، مشخص گردید که افزایش دبی تأثیرچشمگیری در میزان تنش برشی در انتهای بازه داشته است.

شرایط هیدرولیکی جریان، جزر و مد، رودخانه کارون، بهمنشیر