بررسی اصول جهانی پایداری طراحی شهری و مبانی آن در فرهنگ ایرانی اسلامی

هر شهر ارگان پویایی است که برای حفظ سلامتی ساکنان و بقای خود، احتیاج به محیطی باکیفیت دارد. درپی پاسخگویی صرف به نیازهای کمی در چند دهه اخیر که به نامطلوب شدن محیط های شهری انجامید، بسیاری از برنامه ریزان شهری را برآن داشت تا مولفه هایی را در جهت خلق محیطی مطلوب تبیین نمایند. اسلام نیز به عنوان یک مکتب فرهنگی نسبت به تعالی انسانها در محیطی مطلوب بی تفاوت نبوده است و با ارائه نظریات خود تحت عنوان جامعه ایده آل یا مدینه فاضله علاقه خود را به تعالی افراد در محیطی مناسب نشان داده است. اگرچه بیشتر اصول پایداری مطرح شده در زمینه طراحی شهری در بستری عاری از نظام ارزشهای دینی و فرهنگی و با رویکردی عام و جهانی مطرح می شوند ولی به نظر میرسد نگاه فرهنگهای مختلف به این اصول متفاوت باشد. حال این سوال مطرح می گردد که ارتباط بین اصلی ترین مولفه های کالبدی طراحی شهری پایدار با مبانی فرهنگی ایرانی- اسلامی چگونه است؟ این نوشتار در پی آن است که با بهره گیری از روش تحلیلی- تطبیقی، مهمترین نظریه های مطرح در زمینه طراحی شهری را با توجه به اشتراکات و مشابهت های بین آنها، انتخاب نموده و ارتباط میان آنها را با مبانی فرهنگی ایرانی اسلامی- براساس آیات، روایات و سنت تاریخی ایران- بررسی نماید و راهکارهای اجرای اصول اسلامی در کالبد شهرها و ایجاد فضای پایدارشهری را مورد تحلیل قرار دهد.نتایج حاصله بیانگر وجود مشابهت هایی در اصولی همچون امنیت، زیبایی، مشارکت پذیری، انعطاف پذیری و تفاوتهایی نیز در اصولی مانند هویت، خوانایی، نفوذپذیری است.با این وجود ارتباط معنادار میان مبانی طراحی شهری پایدار با مبانیفرهنگی ایرانی– اسلامی به گونه ای است که بسیاری از این مولفه های پایداری را می توان در ریشه های اسلامی معماری و شهرسازی ایران جستجو نمود

Keywords:

پایداری شهری , معماری ایرانی- اسلامی , مولفه های پایداری