الهه سادات کیائی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین
مهدی باباعباسی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

اصول حاکم بر شهرسازی و معماری در جوامع مختلف برحسب ویژگیهای فرهنگی، دینی و تاریخی آن جامعه شکل میگیرد. این رابطهی دو طرفه بین ظرف یا همان قالب و مظروف یا محتوا، تفاوت در ساختار شهری در کشورها و جوامع گوناگون را پدید میآورد. اما آنچه در این بین مهم مینماید،اصول و قواعد حاکم بر شهرسازی، مناسبات و روابط شهروندان و نیز میزان اثرگذاری این عوامل بر ساختار شهری میباشد. این اصول در کنار یکدیگر و با توجه به راهکارهای اسلامی، میتوانند در تبیین و آفرینش آرمان شهر ایرانی_اسلامی نقشی کلیدی ایفا نمایند.لذاشناخت این اصول و قواعد و همچنین تأثیرات آن بر ساختار شهر به منظور آفرینش و دست یافتن به آرمانشهرایرانی _اسلامی مهمترین هدف پژوهش حاضر بوده است. شهر اسلامی نخستین بار در ربع اول قرن بیستم به یک موضوع جدی تحقیق تبدیل گشت و مورد بررسی قرار گرفت.برخی از منابع به مطالعهی ویژگیها و عناصر تشکیل دهنده شهر در قلمرو فرهنگ اسلامی و برخی دیگر نیز آن را به عنوان شهر دینی مطرح نموده و به ویژگیهای ذکر شده از شهر در قرآن و آرمان شهر دینی و شهر منتظران پرداختند. بدین جهت برای پاسخ به این سوال که اصول و قواعد در شهرهای اسلامی کداماند و هریک از آنها چه پیامدها و آثاری را به دنبال دارند، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و اکتشافی )دریافت شهودی(به آن پاسخ داده شده است.نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در شهرهای اسلامی- ایرانی،تفکر حاکمان زمانه و اصول و ایدئولوژی ناشی از آن و تأثیر آن در آرمانشهر نزد متفکران چگونه بوده است. در نهایت استخراج اصول و عناصر آرمان شهر ایرانی _ اسلامی بر اساس مبانی قرآنی و علمی، مدلی برای تربیت شهروند آرمان طلب به عنوان هستهی اصلی آرمان شهر پیشنهاد گردیده است

اصول اسلامی، ایدئولوژی ، بینش اسلامی ، آرمان شهر ایرانی _اسلامی