زینب سلیمانی شیجانی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه گیلان
صدیقه سلیمانی شیجانی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه شهید بهشتی
مژگان خاکپور - استاد یار، دانشگاه گیلان

کم توجهی به ریشه های معماری کنونی، موجب بیگانگی معماری معاصر ایران با بنیادهای مفهومی آن بوده است. این در حالی است که به کارگیری اصول معماری سنتی، به تنهایی پاسخگوی نیازهای زندگی امروز نیست. اما با تعمق در معماری سنتی ایرانی، اصول و تفکر ویژه ی مستتر در حکمت اسلامی ایران هویدا می گردد. به نظر می رسد با شناخت و تلفیق این اصول با ضرورت های زندگی امروز، علاوه بر حفظ ارزش های معماری سنتی ایرانی، می توان به رویکردی نو برای طرح معماری دست یافت. تدقیق در فلسفه حکمت متعالیه ی ملاصدرا، به منظور بررسی ساختار معماری اسلامی ایرانی، دستمایه ی این تحقیق می باشد. مقاله درپی پاسخ به این سوال است که آیا می توان مشابه آنچه که ملاصدرا میان حکمت باستانی ایران و حکمت عقل گرای مشا ایجاد کرده است پیوندی میان مفاهیم معماری سنتی ایران و اصول معماری عقل گرای عصر حاضر آن ایجاد کرد؟ این مقاله با روش پژوهش ترکیبی تفسیری-تاریخی و توصیفی انجام پذیرفته و درزمره تحقیقات کیفی قرار دارد. داده های آن، از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای به دست آمده است. این تحقیق با بررسی اصول فکری حکمت متعالیه، در سامانه ی جست و جوی ساختارگرایی با محوریت تاثیر تفکرفلسفی در معماری، انجام پذیرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که می توان روند برقراری ارتباط بین حکمت باستانی و فلسفه مشا که توسط ملاصدرا تبیین شده را در دو مرحله ی شناخت و تلفیق طبقهبندی کرد. همچنان که ملاصدرا در مرحله تلفیق با استفاده از استدلالات عقلی به اثبات مسایلی می پردازد که از طریق شهود به دست آمده است، همین روند در معماری نیز قابل تعمیم است و طی دو مرحله شناخت و تلفیق می توان جنبه های شهودی معماری سنتی را در قالب کالبد عقل گرای معماری امروز ارایه کرد

حکمت متعالیه ، وجود معماری ، ماهیت معماری ، اصالت وجود ، تلفیق