سیدعلیرضا موسوی نژاد - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی، دانشگاه سمنان
سیدمحمد سادات حسینی - کارشناس ارشد مهندسی برنامه ریزی حملونقل، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین

شهر اسلامی نخسین بار در دهههای آغازین قرن بیستم به موضوعی جدی برای تحقیق تبدیل شد و مورد توجه بسیاری از شرقشناسان و محققان اسلامی و غیراسلامی قرار گرفت. به همین جهت در سالهای اخیر نظریهپردازان حوزه شهرسازی، نظریات متفاوتی را پیرامون ماهیت، کارکرد و شکل شهر اسلامی ارائه کردهاند، که بخشی از آنها موافق و بخشی نیز مخالف تعدادی از ویژگیهای شهر اسلامی بودهاند، از اینرو کتابها و مقالات متعددی در این زمینه نوشته شده است. در این مقاله، نظریات عدهای از محققانی که با برخی از دیدگاههای پیرامون شهر و شهرسازی اسلامی موافق نیستند، بیان شده و با توجه به آیات قرآن کریم، روایات معصومین (ع)، مستنداتی از تاریخ شهرسازی و همچنین نظریات دیگر صاحبنظران این حوزه، به نقد و تحلیل اظهارات آنها پرداخته شده است و این نتیجه حاصل شد که شهر اسلامی دارای حکومت مستقل، ارگان سیاسی و رهبر است. بازار شهر اسلامی ماهیتی اقتصادی- مذهبی داشته که در آن تجارت با علم و اخلاق آمیخته است. به علاوه اینکه شهر اسلامی ساختار اجتماعی منسجمی داشته و پویاست. بنابراین لازم است برخی نظریهپردازان این حوزه، در مواجهه با ویژگی ها، عناصر و کارکردهای شهر اسلامی، در روش های مطالعاتی خود تجدید نظر نموده و قدری دقیقتر وسنجیده ترعمل نمایند.

شهر اسلامی، نظریات پیرامون شهر اسلامی، نظریهپردازان شهر اسلامی ،حکومت اسلامی،بازار،انسجام اجتماعی