گنبد مسجد ایرانی، مدل مفهومی سیر به سوی خدا

وظیفه همیشگی معماری ایجاد ارتباط میان دو دنیای خاکی و افلاکی به هر دو صورت طبیعی و نمادی است . نمادپردازی یکی از روش های معماران برای بیان مقصود خویش در ادوار مختلف تاریخ می باشد و خاصاً با ورود اسلام به ایران با همراه داشتن عشق و هنر ایرانی به سر حد اعلای خود رسیده، در گنبد مساجد ایرانی اسلامی به بهترین شکل ممکن به بیان دنیایی از حرف های ناگفته می پردازد. در گذشته محققان بسیاری به - موضوع نماد پردازی پرداخته اند و هر کدام سعی بر پرده برداری از این رموز و نمادها داشته اند. معماری ایران در گذر زمان با اتکا به باورهای بنیادین دینی و ارز های فرهنگی به پیش رفته اس و مانند هر معماری دیگر، بازتاب آن باورها و ارز شهاست . پژوهش و جستجوی ارز ها و معانی و مفاهیم نهفته در فضاها و کالبدهای این معماری، امری بدیهی و واجب شمرده می شود. هر اندازه که فردی که با این فضاها و کالبدها روبرو می شود درک و دریافت بهتری از سامانه مفاهیم و معانی داشته باشد و بر بنیادهای فرهنگی جامعه تسلط بیشتری داشته باشد، بینش ژرف تری از معماری و عناصر نمادین خواهد یاف و معانی عمیق تری را برداشت می کند. یکی از این عناصر نمادین که حرف های ناگفته بسیاری دارد، گنبد ایرانیس که بر فراز مساجد این سرزمین قد برافراشته و به آن هویتی ملکوتی بخشیده است . در این مقاله نگارنده با استفاده از رو توصیفی_تحلیلی ابتدا به مفهوم نماد و نماد پردازی دینی و فاکتورهای مرتبط با آن پرداخته و سپس با استناد به مطالعات صورت پذیرفته در رابطه با فرم دایره و نیز جایگاه گنبد در معماری ایرانی اسلامی و تبیین مفاهیمی همچون اصل توحید و صراط مستقیم سعی بر آن دارد تا با وارد شدن به این دنیا ی پر از رمز و راز با ارائه مدل مفهومی، راه رسیدن به خدا را از بریق بیان نمادین فرم گنبد ارائه دهد

Keywords:

نماد , نماد پردازی دینی , گنبد , معماری اسلامی , توحید , مدل مفهومی