طراحی محله با تاکید بر مفاهیم کالبدی شهرسازی ایرانی نمونه موردی: ساربان محله شهر بجنورد

شهرهای قدیم ایران عموماً از ساختاری تا حدودی مشابه تبعیت می کنند. این ساختار شامل اجزائی چون محله ها، مسجد جامع، بازار، ارگ حکومتی، میدان و تکیه است و به مثابه یک کل مرکب از اجزا به صورت محلات و مرکز شهر می باشند که در آن هر محله به صورت واحدی اداری، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و دینی جزئی از شهر محسوب می شده است. محله های شهری در ایران در طول تاریخ تحولات بسیاری را تجربه کرده اند به طوری که امروزه شکل و کارکرد محله های شهری قدیم کاملا متحول شده و ساختار سنتی محله و سلسله مراتبی که در ارتباط با سایر بخش های شهر داشت بر هم خورده است. امروزه تحول محلات بیشتر تحت تأثیر عامل اقتصادی بوده و عوامل اقلیمی و فرهنگی کمتر مورد توجه طراحان و مدیران شهری قرار گرفته است. لذا این کم توجهی سبب ایجاد محلاتی با الگوهای تقریباً یکسان در شهرها و اقلیم های مختلف ایران شده است. که شهر بجنورد نیز از این مسئله مستثنا نبوده است؛ ساربان محله علاوه بر بافت فشرده محله با کوچه های تنگ و باریکو پر پیچ و خم قدیمی نمونه ای بر جای مانده از مفاهیم و اصول شهرسازی در دوره پیدایش ساربان محله و شهر بجنورد است. که اکنون ساختار آن دچار آسیب و فرسودگی شده است.پژوهش حاضر با به کار گیری مشاهدات ساختارمند ، بازدید سایت و تحلیل گرافیکی (عکسی) اقدام به بازطراحی ساربان محله بجنورد با بهره گیری از اصول و مفاهیم کالبدی شهرسازی ایرانی خواهد نمود. اصول شهرسازی ایرانی جهت بازطراحی محلات شهری دارای ابعاد متفاوتی می باشد که در این پژوهش تنها به معیارهای محصوریت، تناسب، تباین و سادگی به کار رفته در شهرسازی سنتی ایرانی، پرداخته شده است. بنابراین لزوم توجه به احیاء ساختاری این محله بر اساس مفاهیم و اصول شهرسازی ایرانی موجب می شود تا محله مجددا فرمی منسجم به خود گرفته و هویت سابق را باز یابد

Keywords:

طراحی محله , شهرسازی ایرانی