سینا رزاقی اصل - استادیار گروه شهرسازی ،دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
شادی عنصری - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

نزول کیفیت فضاهای شهری و همچنین فقدان فضاهای شهری پاسخگو و متناسب با نیازهای زندگی معاصر از معضلات کلانشهرهای امروزاست. این درحالی است که بخش وسیعی از شهرها به دلیل رواج الگوهای عملکردگرایانه به نامکان هایی رها شده تبدیل شده اند. کشف این فضاها علاوه بر آنکه می تواند منبع عظیمی از زمین های شهری را که ناخواسته از چرخه ی زندگی مثبت شهری دور مانده اند به شهر بازگرداند، مشکل کمبود فضاهای شهری را نیز تا حدودی جبران می کند. هدف این پژوهش معرفی این فضاها به عنوان پتانسیلی نوین برای قلمرو عمومی است. فضای زیر پل های روگذر سواره نمونه ای از این دست فضاهاست که در جای جای شهر یافت می شوند. این فضاها دارای مشکلات زیادی هستند که مهمترین آنها آلودگی های محیطی و ایجاد نقاط ناامن است. اما از طرفی دارای ویژگی های منحصر به فردی نیز هستند و با تمهیداتی مناسبمی توانند تبدیل به گونه ای نوین از فضاهای شهری شوند. ویژگی هایی از جمله موقعیت مکانی مناسب به دلیل قرار گرفتن در تقاطع های مهمشهری و بهره مندی از بار پیاده ی زیاد، فرم کالبدی خاص و داشتن سقف که القابخش حس سرپناه و سکون است. همچنین تنوع زیادی که از نظر مقیاس دارند این امکان را فراهم می کند که با گونه شناسی آنها کاربری های مختلفی را برای هر کدام و متناسب با شرایط شان پیشنهاد کرد. این نوشتار با روش برداشت میدانی به بررسی اجمالی تعدادی از این پل ها در مقیاس های مختلف در سطح شهر تهران پرداخته است و نمونه هایی را معرفی کرده است.

پل روگذر سواره ، قلمرو عمومی نوین ، فضای رها شده ، نامکان