شیما قاسمی نژاد - کارشناس ارشد رشته معماری، دانشگاه علوم و تحقیقات سیرجان

معماری ایران یکی از غنی ترین نمونه های معماری بومی با دستاوردهای فرمی قابل ذکر در جهان است که در گذر از دوران اسلامی به یکی از نمونه های موفق معماری مفهومی، هویت ساز، معناگرا و عرفانی تبدیل شده است. ایرانیان در معماری، اسلام را بر پایه های ساسانی مستقر ساختند سپس با تمدن قدرتمند به آن ویژگی ایرانی را افزودند. اما گسست تاریخی روزگار معاصر از سیر تکامل دستاوردهای پیشکسوتان معماری موجب تولید فضای ناخوانا در شهرهای معاصر گردیده است. این ناخوانایی تا جایی پیش رفته که در روزگار معاصر نمی توانیم رابطه ای منطقی با معماری گذشته برقرار نماییم گویی شاهکارهای معماری ایرانی در جای دیگری ساخته شده و یا به وسیله افرادی غیر ایرانی بر پا گردیده اند، تا این حد با معماری معاصر ما بیگانه اند. از سوی دیگر گویی زبان طراحی این بناها برای ما غیر قابل درک است که معماری معاصر ما تا این درجه از شکوه میراث های جاودان پدرانمان بی بهره مانده است. ساختمان هایی که امروزه در سطح شهرها معرف معماری معاصر ایران به شمار می روند، اغلب فاقد مبانی نظری و هویت اصیل معماری این سرزمین هستند. مدت هاست که یکی از دغدغه های اصلی معماران و طراحان شهری ما این شده که چگونه و با چه اصول و ضوابطی طراحی کنند تا نتیجه ی کارشان طرحی باشد که بجای الگو برداری و تقلید از سبک های دایماً در تغییر غرب، رنگ و بوی ایرانی داشته و به نوعی در تکمیل و ادامه ی سنت معماری گذشته ی این سرزمین پهناور باشد. از این رو هدف این تحقیق بازشناسی و احیاء شاخصه ها و سبک های معماری ایرانی اسلامی است که با روش کتابخانه ای، توصیفی تحلیلی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که با ورود مدرنیته در ایران معماری شهری دچار دگرگونی زیادی شده است و به تدریج از شاخصه های معماری ایرانی اسلامی کاسته شده است.

معماری اسلامی، معماری ایرانی ، معماری معاصر ایران ، شاخصه های معماری اسلامی ایرانی