امین حبیبی - استادیار و عضو هیئت علمی بخش معماری، دانشکده ی هنر و معماری دانشگاه شیراز،
لیلی ایران پور - کارشناسی معماری، دانشکده ی هنر و معماری دانشگاه شیراز،

امروزه زیبایی شناسی نقش گسترده ای در معماری منظر ایفا می کند و همچنین به عنوان محرکی برای تغییر بنیادین منظر براساس طیف متنوعی از ارزش های فرهنگی، از جمله عدالت اجتماعی در کنار حقوق زیست محیطی، عمل می کند. کارکرد زیبایی شناسی و تجربه ی آن؛ ارائه ی فرم های جدید معماری منظر پایدار و کمک به زیبایی، قابل قبول بودن و معنی دار نمودن آن می باشد. با بررسی زیبایی شناسی منظر و اهمیت آن، هدف پژوهش حاضر، یافتن پارادایم جهت گیری های آینده در پژوهش زیبایی شناسی منظر بوده و در آن به جهت گیری هایی که زیبایی شناسی به آینده ی پژوهش های منظر می دهد، پرداخته شده است. با توجه به اطلاعات کیفی حاصل از مطالعات صورت گرفته، برای درک سمت و سوی پژوهش های آینده در زمینه ی زیبایی شناسی منظر، سه رویکرد متفاوت در نظر گرفته و هرکدام به تفصیل شرح داده شده است. با فرض اینکه سه رویکرد پدیدارشناسانه، روان شناسانه و اکولوژیک می تواند پارادایم کلی را در خصوص زیبایی شناسی منظر شکل داده و جهت گیری های آتی را در حوزه ی پژوهشی منظر مشخص کند، نوشتار حاضر به دنبال یافتن پاسخ برای این پرسش هاست که رویکردهای نوین پژوهش زیبایی شناسی منظر کدام اند؟ و چگونه می توان از این رویکردها جهت شکل دهی به پژوهش های آتی زیبایی شناسی منظر بهره برد؟ در این پژوهش توصیفی- تحلیلی از روش کیفی بر مبنای استدلال منطقی بهره برده شده است. از تحلیل سه رویکرد فوق و نتایج و جداول مربوطه، به دیدگاه اندیشمندان و تیپولوژی فکری آن ها در قرن اخیر دست یافته شده است. در صورتی که رویکرد پدیدارشناختی، به گونه ای تبادلی و رویکرد اکولوژیک، به گونه ای کل نگر در نظر گرفته شود، دیدگاه مذکور به رویکرد روان شناختی و گونه ی تکاملی، مربوط است. در پایان نتیجه ی پژوهش نشان می دهد که با توجه به آینده ی پژوهش های زیبایی شناسی منظر، رویکردهای معرفی شده ی فوق نه تنها با یکدیگر ناسازگار و یا در رقابت نیستند، بلکه مکمل یکدیگر نیز بوده و تجلی و یا بیان هایی مختلف از فرم های زیبایی شناسی منظر هستند

منظر، زیبایی شناسی، رویکرد روان شناختی، رویکرد پدیدارشناختی، رویکرد اکولوژیک