مرتضی بختیاری - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز
سیدمحمود کاشفی پور - دانشیار دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

یکی از روشهای کاهش هزینه احداث حوضچههای آرامش از نوع پرش هیدرولیکی، تغییر شکل مقطع و پلان حوضچه در جهت هم آهنگی با مقاطع بالادست و پایین دست، بدون استفاده از سازههای تبدیل میباشد. از طرفی، هرگونه تغییر در هندسه حوضچه، شرایط ایجاد جهش و خصوصیات هیدرولیکی آن را تحت تاثیر قرار میدهد[ 1]. هدف از این مطالعه، آنالیز خصوصیات پرش هیدرولیکی در کانال با مقطع واگرایی تدریجی میباشد..مشاهدات جریان فوق بحرانی در کانال واگرای تدریجی نشان میدهد که خطوط جریان تقریباً شعاعی بوده و جهشی که تشکیل میشود بخشی از جهش هیدرولیکی دایرهای است. در این تحقیق خصوصیات هیدرولیکی پارامترهای پرش در مقاطع واگرا در کانال مستطیلی مورد بررسی قرار گرفته است،که به نوعی مرتبط با ایجاد حوضچههای آرامش از نوع پرش هیدرولیکی میباشد.بدین منظور، با تعمیم مبانی تئوری جهش هیدرولیکی در کانالهای مستطیلی،روابط تئوری برای نسبت عمق ثانویه و افت نسبی انرژی استخراج و با انجام آزمایشهایی بر روی یک مدل فیزیکی ،که برای این منظور طراحی وساخته شده بود،طول و سایر مشخصات جهش مورد ارزیابی قرار گرفت.آزمایشها برای 5 زاویه واگرایی15،12/5،5 ، 22/5 و 25 درجه) ،به اضافه جهش مستقیم در مقطع مستطیلی،صورت گرفت.نتایج بدست آمده از مقایسههای صورت گرفته بر روی ، پارامترهای مهم جهش نشان میدهد که در هر زاویه واگرایی نسبت عمق ثانویه،طول جهش کمتر از نسبت عمق ثانویه و طول جهش در مقطع مستطیلی مستقیم میباشد ولی افت نسبی انرژی در مقطع مستطیلی کمتر از افت نسبی انرژی در هر زاویه واگرایی است.هم چنین افزایش زاویه واگرایی موجب کاهش نسبت عمق ثانویه،طول پرش و افزایش افت نسبی انرژی در مقایسه با کانال مستطیلی مستقیم میشود.

پرش هیدرولیکی، مقاطع واگرا، حوضچه آرامش