معینه السادات حجازی - کارشناس ارشد هنر اسلامی مربی عضو هیئت علمی دانشگاه بجنورد

بناهای مذهبی در بسیاری از شهرهای ایران به عنوان یک عامل شاخص هویت شیعی شناخته می شود. در این راستا میتوان نقش امامزاد هها را در تثبیت هویت و فرهنگ شیعی بیان نمود. مدفن تعداد زیادی از مقابر امامزادگان در شهرها و روستاهای شمالی کشور میباشد. از دیرباز مقابر امامزادگان در مازندران بخشی از باورهای اعتقادی و مذهبی شیعی را متجلی ساختهاند. در این میان کهنشهر آمل، مقر حکومت تعداد کثیری از بزرگان و حکیمان شیعه بودهاست. بر مدفن این بزرگان به جهت تبلیغ تشیع و بزرگداشت عالمان و حاکمان دینی، آرامگاه هایی بنا گردید. مردم منطقه در طول تاریخ، همواره با احترام به این مقابر نگریسته اند. از بزرگان شهیر آمل میرقوامالدین، سرسلسله سادات مرعشی(همدوره با عصر تیموری)، است. مرقد او معروف به امامزاده میربزرگ در کنار بازار قدیمی این شهر می باشد. مقبره فعلی وی در دوران صفویه احداث گشته است. بنای مذکور به عنوان یک عنصر مهم مذهبی و نمادی از هویت شیعی در این شهر مطرح میباشد. هدف از این پژوهش شناخت آموزه های تشیع در کتیبه های مقبره میربزرگ با تاکید بر هنر کاشیکاری است. اینکه کدام مفاهیم و مضامین در نوشتار، لغات و آیات این بقعه استفاده گشته است و چگونه این کتیبه ها به تبلیغ و تبیین شیعهگری پرداخته و میپردازند، از سوالاتی است که این پژوهش به دنبال آن است. روش گردآوری اطلاعات در دو بخش میدانی (بازدید و عکسبرداری از محل) و کتابخانه ای صورت پذیرفته است، مضامین و نمادهای شیعی در کتیبه ها و تزیینات مقبره میربزرگ به شیوه توصیفی- تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس نتایج به دست آمده کتیبه ها و نمادهای اسلامی و شیعی -به طور اخص تکرار فراوان نام مبارک حضرت« علی » (ع)- درتزیینات کاشیکاری فضاهای درونی و بیرونی مقبره جهت تاکید و ابلاغ مفاهیم مذهبی تشیع به کار گرفته شده است

مازندران ، مقبره میربزرگ ، کاشی کاری ، کتیبه نگاری ، مضامین شیعی