خانلار مشاری - کارشناس ارشد عمران آب
رسول دانشفراز - استادیار گروه مهندسی عمران دانشگاه مراغه ایران

تخمین میزان دبی جریان رودخانه ها به منظور مدیریت و برنامه ریزی منابع آب دررودخانه ها دریاچه ها ومخازن سدها کنترل سیلاب ها و همچنین جهت حفاظت ازکناره های رودخانه درزمان وقوع سیلاب بسیارضروری می باشد هدف ازاین تحقیق بررسی قابلیت عملکرد شبکه بیزین باسایرمدلهای هوشمند ازقبیل برنامه ریزی ژنتیک شبکه عصبی - مصنوعی به منظور تخمین دبی دررودخانه ساروق چای بوده است دراین راستا داده های مربوط به سال های 1381-1385 دبی روزانه جریان رودخانه درایستگاه هیدرومتری صفاخانه واقع بررودخانه سارق چای دربالا دست مخزن سدشهیدکاظمی بوکان ازاستان اذربایجان غربی مورداستفاده قرارگرفت و درمدلهای مورداستفاده برای تخمین دبی جریان ازداده های دبی جریان روزانه پیشین تا 10 تاخیر زمانی درمقیاس روز درنظر گرفته شده است که بااستفاده ازنرم افزار SPSS بهترین ترکیب مدلها در5نوع داده متفاوت استفاده و با یک فرایند اموزش عمل تخمین انجام گرفت به منظور ارزیابی کارایی هریک ازمدلهای فوق مقادیر مشاهداتی و مقایسه آن بامقادیر محاسبه شده توسط هریک ازمدلها ازمعیارهای ضریب تبیین r2 و جذرمیانگین مربعات خطا rmse استفاده شد باتوجه به نتایج بدست آمده ازمدلها هرسه روش ازدقت قابل قبولی برخورداربودند درنهایت مدل شبکه عصبی مصنوعی دارای بیشترین دقت و مدلهای برنامه ریزی ژنتیک و شبکه بیزین به ترتیب رتبه های دوم وسوم را به خود اختصاص داده اند

تخمین ، برنامه ریزی ژنتیک ، شبکه عصبی مصنوعی ، شبکه بیزین ، ساروق چای