مژگان مرتضایی فر - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزادبیرجند
فرید فروزانفر - دکترای معماری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد بیرجند

نخستین تصور از عالم برای انسان ، خانه است . انسان با بنا کردن خانه ، از پراکندگی به اسکان رومیآورد. خانه ایرانی بنا بر محتوای درونی ،جایگاه ذات خداوند است . احترام معماری سنتی به مفاهیم قدسی به خاطر احترام به انسان و کمال او است . در نیم قرن گذشته مفهوم خانه تغییر پیدا کرده و بر اثر سست شدن باورهای مذهبی مفاهیم دینی به حداقل رسیده است . خانه سنتی ایران هر روز با سرعت از آنچه که به آن هویت مستقل میداد فاصله گرفته و به سوی یکنواختی پیش میرود که منشا آن دنیاگرایی و انسان مداری غرب است . این در حالی است که فرهنگ معنوی ایرانی در مقابل فرهنگ مادی غرب قرار دارد . در این مقاله سعی گردیده مفاهیم قدسی در معماری مسکونی سنتی که بر پایه هماهنگی میان صورت بیانی و پیام معنوی است ، بازشناسی شود وچگونگی تجلی امر مقدس در خانه شناسائی گردد . همچنین صفات معنوی از جمله سکون و آرامش که در آیه 80 سوره نحل به آن اشاره شده والله جعل لکم من بیوتکم سکنا و مفاهیم قدسی دیگر که اشاره برای انسان به سوی مبدا است و نیز یادآور عالم روحانی از جمله : طبیعت ، فضای خلوت ، نظم متعالی ، سلسله مراتب سطح و کف ، جهت یابی خانه ، که در معماری مسکونی سنتی بر اساس اصول برخاسته از جهان بینی اسلامی بوده و خانه ها بر اساس آن شکل گرفته است را بررسی کند و به چگونگی احیای آن در مسکن مدرن با رعایت خواستهای امروزی و بهرهگیری از امکانات و دستاوردهای اخیر بپردازد

معماری سنتی ، مفاهیم قدسی ، جهان بینی توحیدی ، نظام طراحی