سیدمسعود پورصفوی - استاد دانشگاه علوم و تحقیقات قزوین
زری عبادی - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه علوم و تحقیقات قزوین

امروزه یکی از مسائل بسیار مهم در جوامع شهری، حاشیه نشینی و مشکلات مربوط به آن می باشد . این مشکل درکشورهای در حال توسعه که از یک طرف در تکاپوی توسعه یافتگی به هر دری می زنند و در بسیاری از موارد به بیراهه رفته و دچار ناکامی در اهداف خود می شوند و از طرف دیگر گریبانگیر دوگانگی حاد فقر و غنا می باشند ، بیشتر نمایان است . همچنین نظریات مکتب شیکاگو ، مکتب وابستگی ، دیدگاه های تلفیقی ( اکولوژی + سازمان و قدرت ) و دیدگاه های مبتنی بر ساماندهی و توانمند سازی مورد بررسی قرار گرفته و برای بیان بهتر موضوع دیدگاه هایی از تجربیاتجهانی و داخلی مطرح گردیده است . در این تحقیق یکی از شهرهای حاشیه ای تهران بزرگ به نام شهر قدس ( قلعه حسنخان ) مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این تحقیق بررسی علل شکل گیری و رشد این منطقه در حاشیه شهر تهران می باشد. و اینکه به چه میزان از امکانات و خدمات استاندارد برخوردارند. چه راهکارهایی برای توانمندی آن وجود دارد؟ روش تحقیق توصیفی وتحلیلی می باشد . نتایج پژوهش حاکی از این است که علت شکل گیری و رشد این منطقه سهولت در تصاحب ملک می باشد. و خدمات شهری در آن در حد پائین است . و برای توانمند شدن آن راهکارهایی مانندسند دار کردن زمین های قولنامه ای ، ساماندهی صنایع ناسازگار با محیط سکونت ، ایمن سازی حریم خطوط ریلی و ... ارائه شده است.

حومه نشینی ، حاشیه نشینی ، اسکان غیر رسمی ، ساماندهی