داود کریم زاده - دانشجوی دکتری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین
احسان نورانی - دانشجوی دکتری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین
شیرزاد محمودی آذر - دانشجوی دکتری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

مکان، تجلیگاه بروز کنش های اجتماعی متفاوتی است که در قالب موافقت و مخالفت نسبت به روندها و تحولات نمود می یابد. این مقاله به فضاهای ارتباطی- سیاسی ای پرداخته، که ضمن آنکه محل بازنمایی ساختار اجتماعی است، عرصه بروز تنشها نیز هست و یا حتی به مثابه بازار تعاملات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، کنشگران اجتماعی و طراحان شهری را به خود جذب می کند. در این مقاله سعی بر آن است تا با مراجعه به نظریات و دیدگاه های اندیشمندان، چارچوب نظری فضای عمومی با تاکید بر تحولات سیاسی و کنش های اجتماعی نقش و اهمیت این فضاها مورد کنکاش قرار گیرد. از سویی دیگر با ارایه این چارچوب نظری، ویژگی های کالبدی، فضایی و فرهنگی فضاهای شهری که قابلیت هدایت و بستر سازی تحولات سیاسی را داشته اند، بررسی و فرضیه طراحی شهری دیکتاتوری مطرح و فرم و محتوی این نوع فضاها مورد تحلیل قرار داده شده است. لذا تعدادی از فضاهای شهری خاورمیانه و اروپا که در کنش ها و تحولات نقش اصلی داشته اند، مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفته و در نهایت فاکتورهای کلیدی این نوع فضاها که توانسته اند به بستر ک نش های اجتماعی و تحولات سیاسی تبدیل شوند، تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاکی از این است که ماهیت جوامعی که دارای روابط حکومتی مردمی تری بوده اند، ماهیت و فرم فضاهای شهری با جوامعی که دارای حکوم تهای مرکزی تر و مقتدرتر بوده اند، متفاوت است و این تفاوت تا حد فقدان فضای بازشهری در نظام های مقتدر مرکزی که نوعی استبداد حکومتی در آن دیده می شود، پیش می رود.

فضای عمومی، کنش های اجتماعی، طراحی دیکتاتوری، خاورمیانه، اروپا