مهدی شکری - دانشجوی کارشناسی ارشد ، دانشکده مهندسی شیمی ، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
کامیار موقرنژاد - دانشیار ، دانشکده مهندسی شیمی ، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
محسن پیردشتی - دانشجوی دکتری ، دانشکده مهندسی شیمی ، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل

با توجه به نابسامانیهای اقتصادی پس از فروپاشی شوروی، کشورهای استقلال یافته جهت تامین نیازهای ارزی خود به شدت به صادرات نفت و گاز خود وابسته شدند . محصور بودن دریای خزر و دسترسی نداشتن به آبهای آزاد سبب شد این کشورها برای صادرات نفت و گاز خود به بازارهای جهانی ، نیازمند استفاده از خطوط لوله گردند. با توجه به مسیرهای متفاوتی که برای این کار وجود دارد، انتخاب مسیر بهینه با در نظر گرفتن عواملی متعددی نظیر عوامل سیاسی، امنیتی، اقتصادی، تکنولوژیکی و زیست محیطی ، مساله چند معیاره بسیار پیچیده ای را تشکیل داده است . در این مقالهپس از شناسایی و انتخاب معیارهای مناسب تحت تکنیک دلفی ، از تحلیل SWOT جهت دسته بندی آنها استفاده شده است. در ادامه پس از وزن دهی معیارها ومسیرهای انتقال و اعمال محدودیتها ، با استفاده از الگوریتم PSO به بهینه سازی مسیرهای مختلف پرداخته شده است

دریای خزر ، نفت و گاز ، خطوط لوله ، بهینه سازی ، PSO