نادر نادری - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی شاهرود
امین علیزاده - استاد دانشگاه فردوسی مشهد

نیاز ابی گیاهی یکی از مهمترین عوامل در مدیریت منابع آب بوده و از ضروریات برنامه ریزی جهت آبیاری می باشد. به منظور تعیین این نیاز بایستی تبخیر – تعرق پتانسیل سطوح گیاهی مرجع (ET0) را براورد نمود. روشهای زیادی برای محاسبه ET0 با استفاده از داده های هواشناسی در بسیاری از نقاط دنیا تحت شرایط آب وهوایی مختلف ارایه شده اند. این روشها به صورت روابط ساده تجربی تا معادلات پیچیده علمی می باشند. به منظور تعیین روشهای مناسب محاسبه ET0 در مشهد پس از احداث لایسیمتر ابتدا چمن به عنوان گیاه مرجع در آن کاشته و در وضعیت ظرفیت زراعی تبخیر – تعرق روزانه اندازه گیری گردید. همچنین با استفاده از داده های هواشناسی مقادیر ET0 با چند روش معتبر محاسبه گردید. این روشها با نتایج حاصل از لایسیمتر در موردمقایسه و واسنجی قرار گرفتند. با توجه به مقادیر متوسط انحراف معیار قبل از اصلاح و بعد از اصلاح رشو ها، جهت محاسبه ET0 در دوره های ماهانه ، روشها و معادلات اصلاحی که در ذیل آمده است در شرایط اقلیمی مشهد و سایر نقاطی که آب و هوای نیمه خشک تا خشک دارند، روشهای مناسبی تشخیص داده شد. روش پنمن – مانتیس با معادله اصلاحی: ETPL=-0.88+1.13 ETP روش تابشی فائو با معادله اصلاحی: ETPL= 2.81+0.94 ETP روش جنسن – هیز با معادله اصلاحی : ETPL= -9.32+1.03 ETP روش پنمن کیمبرلی 1982 با معادله اصلاحی: ETPL=16.83 + 0.95 ETP جهت استفاده از روابط اصلاحی فوق ابتدا ETP را با استفاده از روش مورد نظر محاسبه نموده سپس آن را در معادله اصلاحی قرار داده و مقدار ETPL که مقدار تصحیح شده نسبت به لایسیمتر می باشد، به دست می آید.

تبخیر - تعرق ، لایسیمتر