فیروزه جباری - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه معماری، قزوین، ایران
فریبرز حاجی سیدجوادی - استادیار، دانشگاه بین الملل امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

زنان، به عنوان نیمی از جمعیت یک جامعه، از بسیاری جهات، دچار محدودیت و محرومیت های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مضاعفی هستند. در این میان، فرهنگ به عنوان بعدی زیربنایی، نقش گسترده ای را در دستیابی به پایداری ایفا می کند. فرهنگ شهری را می توان متشکل از ارزش های گروهی و هنجارهایی دانست؛ با آن که فرهنگ است؛ که رفتار اجتماعی را شکل می دهد، به مانند الگویی که در تمامی فرهنگ ها در سراسر جهان، نسبت به برتری جایگاه و قدرت مردان نسبت به زنان بوده؛ اما تنها عامل تعیین کننده نیست. در این راستا توجه به پایداری اجتماعی زنان، در جهت روشن کردن وضعیت اجتماعی آنهاف موضوعی بنیادی محسوب می شود. می توان گفت؛ هر قدر غنای فرهنگی شهر افزایش یابد؛ آن شهر از سطح پایداری بالاتر برخوردار خواهد بود و موجب آن خواهد شد؛ که در این روند، شکل گیری معماری پایدار، از جایگاه خاص خود برخوردار گردد. در واقع هدف این پژوهش، چگونگی مؤثر واقع شدن زنان در توسعه ی پایدار و بیان نقش فرهنگ در پایداری اجتماعی زنان است. در این مسیر، این مسئول مطرح می شود؛ که چه فضایی، می تواند پاسخگوی بخش عمده ی موارد بیان شده باشد؟ فرض براین است که استفاده از مراکز فرهنگی اجتماعی خاص بانوان می تواند بهترین گزینه جهت مشارکت ایشان در توسعه ی پایدار اجتماعی باشد. در این پژوهش، ضمن شناخت مبانی فرهنگ شهری، به روش توصیفی تحلیلی، عوامل تأثیر گذار آن بر رفتار اجتماعی زنان، مورد بررسی قرار گرفته و به معرفی راهکارهایی در طراحی یک معماری متناسب با آن، می پردازد. در آخر نتایج تحقیق بر اساس تدوین و تکمیل پرسش نامه، بیانگر آن است که توجه به کیفیت کالبدی و عملکردی فضاهای خاص بانوان و خلق بستری جهت رویدادهای مختلف فرهنگی و اجتماعی، در چنین فضاهایی منجر به القای حس تعلق خاطر و زمینه ساز بهبود فرهنگ جامعه می شود.

فرهنگ شهری، زنان، رفتارهای اجتماعی، معماری پایدار، پایداری اجتماعی