ندا منصورحسینی - دانشجوی دکتری معماری و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
معصومه یعقوبی - دکترای معماری، مدرس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

در مقاله ی حاضر نگارنده پس از تعریف نشانه و انواع آن از دیدگاه اندیشمندان مختلف و بیان نقاط اشتراک و افتراق نظریاتمختلف به بررسی علم نشانه شناسی می پردازد. و سپس با ارائه ی تعاریف مشخص از نماد و نشانه تفاوت های این دو عنوانمی گردد. روش تحقیق تحلیلی و اسنادی است، که با بهره گیری از منابع موجود، و پس از بیان پیشینه ای از دیدگاه هایمتقدمین نشانه شناسی پیرامون نشانه و مقایسه تطبیقی نظریات آنها، تعریفی جامع از نشانه، نماد و علم نشانه شناسی صورتگرفته است. با توجه به مطالعات انجام شده در این پژوهش می توان نتیجه گرفت که نماد حاصل فرآیند شناختی است کهبسته به موضوع، علاوه بر استفاده ی ابزاری، واجد معنایی ضمنی نیز می شود. ولی نشانه ابزاری است که به صورت لفظی یاتصویری جایگزین چیز دیگری می شود. و اغلب فاقد معنای ضمنی خاصی است. در نشانه رابطه ی میان دال و مدلول اختیاریاست ولی در نماد، رابطه ی دال و مدلول هیچ گاه کاملاً اختیاری نیست. در واقع نشانه همان چیزی است که دیده می شود امااگر با دیدن نشانه به مفاهیم دیگری پی برده و معنای دیگری به ذهن خطور کند، آنگاه نشانه به نماد تبدیل شده است.

نماد، نشانه، سوسور، پیرس، موریس، نشانه شناسی