حجت الله رشیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی آلودگی های محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و مسئول پژوهش سازمان مدیریت پسماند اس
سهیلا ابراهیمی - استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پروین فرشچی - استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

آلودگی فلزات سنگین، یکی از مشکلات کمپوست تولیدی از پسماند مخلوط می باشد. هدف از انجام این پژوهش ، توجه ویژه بهاستاندارد سازی کمپوست از پسماندهای مخلوط و انجام آزمایشات لازم بر روی خاک مورد نظر قبل و بعد از استفاده کمپوست درمزرعه و انجام تمهیدات لازم جهت جلوگیری از آلودگی دو نوع فلز سنگین سرب و کادمیوم بوده است. در ابتدا با استفاده از نمونهبرداری مرکب 5 نمونه تهیه و آزمایش عناصر سرب و کادمیوم مطابق با روش استاندارد ایران انجام گرفت. نتایج نشان داد که درنمونه های معرف کمپوست کارخانه غرب استان گلستان، میزان غلظت بدست آمده سرب و کادمیوم در برخی نمونه ها از اساتانداردکشور کانادا و رده یک هلند بالاتر بود. از اینرو، تعیین میزان دسترسی پذیری زیستی سرب و کادمیوم توسط گونه گیاهی تربچهوحشی از تیره شب بویان (به علت سریع الرشد بودن و شاخص بودن این تیره گیاهی به عنوان گیاه بیش اندوز)، در 5 تیمار شامل(شاهد a=)؛ (b=12.5)؛ (c=20%)؛ (d=33%)؛ (f=50%) وزنی کمپوست با خاک مزرعه و در3 تکرار در شرایط محیطیگلدانی انجام گرفت و میانگین داده ها با نرم افزار SPSS بر اساس آزمون دانکن (p<%5) و نرم افزار Excel مقایسه شدند. در ابتدابهترین عملکرد رشد (رشد رویشی به همراه رشد زایشی یعنی غده به عنوان اندوخته، برای نمونه c، نمایانده شد. سپس شاهدافزایش معنا ی دار جذب و انباشت سرب و کادمیوم به ترتیب با تیمار 20% کمپوست نسبت به شاهد به میزان0.145ppm ، 1.930 ppm ، بودیم. اما میزان غلظت دو عنصر در همه تیمارها از دامنه سمیت گیاهان (برای سرب و کادمیوم بهترتیب 30-300 و 5-30 میلی گرم به کیلوگرم)، پایین تر بود که بیانگر عدم ممنوعیت استفاده از این کمپوست در یک دوره مصرف است و استفاده از آن را در دوره های دوم و سوم مشروط بر آزمایش خاک قبل از مصرف، می نماید. اما نتایج جالب توجهدیگر این بود که تربچه با جذب بالای سرب و کادمیوم، باعث پاک سازی خاک از این مواد شده و با دوره رشد یک ماهه خود میتواند در خاک های آلوده (به عنوان بیوفیلتر) موفق، عمل نماید.

دسترسی پذیری زیستی، سمیت سرب و کادمیوم، کمپوست مخلوط، تربچه، استاندارد