یاسر چقا - دانشجوی کارشناسی ارشد، بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
علی اصغر قائمی - استادیار بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

در یک منطقه بسته به شرایط موجود معمولاروشهای مختلف ابیاری اجرا میشوند که هر روش مزایا و معایبی داردوبایستی مورد بررسی قرار گیرد وبهترین روش با توجه به شرایط آب و هوا، خاک ، محصول ، توپوگرافی و غیره تعیین گردد. جهت ارزیابی یک پروژه به معیارهای ارزیابی نیاز است تا بتوان عملکرد ابیاری در مزرعه را با عدد ورقم بیان نمود. ضرورت این کار از آن جهت است که برای مدیریت روشن می سازد آیا اجرای کنونی سیستم را ادامه دهد و یا اینکه آن را اصلاح ناید. در این رابطه تحقیقی در مزرعه ای به مساحت 32/1 هکتار درشمال غرب دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در منطقه باجگاه تحت سیستم آبیاری بارانی عقربه ای (کم فشار) انجام شد. به منظوربررسی بازده یکنواحتی در چهار ردیف شعاعی با زاویه 3 درجه (دو ردیف بر روی شیب حداکثر و دو ردیف بر روی شیب حداقل) و به فواصل 6 متر میخکوبی صورت گرفت. در کنار هر یک از میخها یک عدد قوطی نمونه برداری آب قرار داده شد. عمق و حجم آب جمع اوری شده در ردیفهای شعاعی مبنای سنجش و ارزیابی قرار گرفت. مقادیر بازده یکنواختی نظیر CU, DU, AELQ, PELQ به ترتیب 76/4, 67/3, 59/6, 59/6 درصد برآورد گردید. مقدار 59/6 درصد برای راندمان بالقوه واقعی کم بوده ومعرف نقص طراحی سیستم است. نتایج نشان می دهد که همواره آبیاری دیر انجامشده یا آب آبیاری کمتر از حد نیاز دادهشده است. نتایج نشان می دهدکه زمان آبیاری و شرایط جوی تنها عامل موثر روی مقادیر تلفات آب ناشی از باد برگی و تبخیر می باشد و این پارامتر در حداقل باد بردگی و حداکثر آن به ترتیب 6/8 و 14 دردصد بوده است.

تبخیر ، بادبردگی ، تلفات ، عقربه ای