سمیه سادات مکیان - کارشناس ارشد روان شناسی عمومی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی
رضا خیرآبادی - دکترای زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس و عضو سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی

امروزه در کنار سایر مطالعات بین رشته ای، رویکردهای روان شناختی و زبان شناختی به رسانه بیش ازپیش نمود پیدا کرده و یکی از موضوعات مورد توجه و نوین در این حوزه، تحلیل تصاویر و عناصر بصری به کار رفته در تبلیغات تصویری است. با این حال، تحلیل نظام مند تصاویر به کار گرفته شده در رسانه های و تحلیل روایت (CDA مکتوب و الکترونیک، در حال حاضر در آغاز راه است و تحلیل گفتمان انتقادی ( 2به عنوان رویکردهایی نوین و انتقادی به متن، می کوشند به منظور تفسیر و تحلیل عناصر بصری (NA3) 2008 مهمترین و ) تبلیغاتی و تصاویر خبری شیوه هایی نظام مند ارایه کنند. انگاره پیشنهادی ون لیوون 4 1.شناخته شده ترین دستاورد زبان شناسی در عرصه تحلیل تصویر محسوب می شود که منعکس کننده بیش ازسه دهه تلاش های ون لیوون و همکارانش در این زمینه است. تئوری روایت نیز به عنوان زیرمجموعه ای از نظام کهن نشانه شناسی، روایت را واحد تحلیل عناصر بصری در نظر می گیرد. در این مقاله پس از بررسی پیشینه تحقیق از منظر زبان شناسی، با استناد به انگاره و طبقه بندی ون لیوون و تئوری روایت به تحلیل موردی تصاویر تبلیغاتی می پردازیم و نشان می دهیم که رسانه های تبلیغاتی اعم از مکتوب و غیرمکتوب، با توجه به رویکرد های ذکر شده که می توانند مکمل یکدیگر باشند، گامی نو در راه توسعه امر تبلیغات در کشور خواهند بود. اگر چه رویکردهای فعلی در کشور از کارایی نسبی برخوردار هستند، اما توجه به مؤلفه های روان شناختی و زبان شناختی تحلیل تصاویر، می تواند به خلاقیت در امر تبلیغات کمک شایان توجهی نماید و در مسیر ارتقا تحلیل های گفتمانی در امر تبلیغات به سطحی فراتر از متن تصویری صرف،یک جهش محسوب شود.

تحلیل گفتمان انتقادی، روان شناسی، تحلیل تصاویر، انگاره ون لیوون و نظریه روایت