معصومه باختر رودی - دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی، دانشگاه گرگان
خدایار همتی - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سارا خراسانی نژاد - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
احمد احمدیان - استادیار پژوهشکده زعفران دانشگاه تربت حیدریه

امروزه برای تولید گیاهان دارویی در یک سیستم کشاورزی پایدار، استفاده از نهاده هایی که جنبه های اکولوژیکی سیستم را بهبود بخشند و مخاطرات محیطی را کاهش دهند ضروری به نظر می رسد . مواد آلی یکی از منابع بسیار مفید برای بهبود کیفیت خاک های زراعی و افزایش عملکرد در گیاهان دارویی مختلف هستند. کود دامی ضمن تامین عناصر غذایی با افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت در خاک باعث افزایش عملکرد گیاهان دارویی میشود. این آزمایش با هدف بررسی اثرات کودهای آلی گاوی، مرغی، ورمی کمپوست و خاکبرگ بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی زیره سبز در شرایط مزرعه ای در شهرستان خواف در سال زراعی 93-1392 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل انواع کودهای آلی کود گاوی ( 30 تن در هکتار)، کود مرغی ( 3 تن در هکتار)، ورمی کمپوست (30 تن در هکتار)، خاکبرگ ( 30 تن در هکتار) و تیمار شاهد (بدون مصرف کود) بود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در اکثر صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری بین تیمارهای اعمال شده و تیمار شاهد وجود داشت. در حالیکه اختلاف بین تیمارهای مصرف انواع کودهای آلی مصرف شده با یکدیگر از لحاظ صفات تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در هر چتر، تعداد دانه در هر بوته، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن هزار دانه معنی دار نبود اما بطور معنی داری نسبت به شاهد افزایش نشان داد. بطور کلی می توان نتیجه گرفت مصرف انواع کودهای گاوی، مرغی، ورمی کمپوست و خاکبرگ تأثیر یکسانی بر عملکرد و اجزای عملکرد زیره سبز داشته و اختلاف قابل ملاحظه ای دیده نمی شود.

زیره سبز، کود دامی، صفات ظاهری