جمشید پیری - دانشگاه شیراز
علیرضا سپاسخواه - دانشگاه شیراز

شناخت بسیاری از فرایندهای مهم درکشاورزی ومحیط زیست نیاز به داشتن اطلاعات کافی در زمینه فیزیک خاک دارد. رابطه بین عمق سطح ایستابی و تبخیر از سطح خاک در اغلب مناطق خشک و نیمه خشک بسیار مهم است. در این مناطق به علت آبیاری بیش از حد نیاز، اغلب سطح ایستابی نزدیک زمین می باشد، که باعث شوری خاک می شود. این شرایط ممکن است درحاشیه رودخانه ها و دریاچه ها نیز وجود داشته باشد. برای حفظ منابع کمیاب چون آب زیر زمینی و جلوگیری از شور شدن زمین های پست مدیریت مناسب لازم است. در هر دو مورد دانشی از میزان تبخیر از سطح ایستابی ضروری می باشد. در این مطالعه بدست آوردن محل جبهه تبخیر و شدت تبخیر در بافت ها و سطوح متفاوت ایستابی در خاک به روش شبیه سازی دنبال شد. بین نتایج حاصل از اندازه گیری و شبیه سازی عمق جبهه تبخیر و شدت تبخیر در اعماق مختلف سطح ایستابی و بافت های مختلف هماهنگی مناسبی مشاهده شد. عمق جبهه تبخیر در سطوح ایستابی 30، 40 و 70 سانتی متری خاک لوم شنی، پس از 77 روز، به ترتیب برابر با 5/4، 7/2، 10/9 سانتی متری می باشد. هرچه عمق سطح ایستابی بیشتر شود عمق جبهه تبخیر بیشتر می شود. شبیه سازی عمق جبهه تبخیر برای خاک شنی نسبت به دو بافت لوم و لوم رسی مطابقت بیشتری با عمق اندازه گیری شده جبهه تبخیر دارد. در این مطالعه با استفاده از مدل گاردنر عمق جبهه تبخیر در خاک های لوم شنی، لوم و لوم رسی در سطح ایستابی 30، 40 و 70 سانتی متری با نیاز تبخیر متفاوت شبیه سازی شده شد. به منظور مقایسه مقادیر اندازه گیری و شبیه سازی عمق جبهه تبخیر و شدت تبخیر از مدل آماری F.Test استفاده گردید.

تبخیر از خاک لخت ، عمق جبهه ، سطوح ایستابی ، مدل گاردنر