طاهره رئیسی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید ک
طباطبائی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرد کرد، ایران

اندازه گیری تبخیر به اسانی میسر نیست. تنها با استفاده از روش های بخصوصی و اندازه گیری های پارامترهای فیزیکی مختلف یا تعادل آب خاک در لایسیمتر می توان تبخیر و تعرق را تعیین نمود. از طرف دیگر در مکان های که شرایط مزرعه از شرایط استاندارد متفاوت می باشد، یک تصحیحی بر روی تبخیر و تعرق محاسبه شده با استفاده از پارامترهای فیزیکی مورد نیاز میباشد. یکی از شرایط وجود نمک در محلول خاک می باشد که از طریق کاهش آب قابل دسترس برای گیاهان و افزایش فشار اسمزی و هم چنین از طریق ایجاد سمیت برای برخی از گیاهان منجر به کاهش تبخیر و تعرق می گردد. هدف از این مطالعه بررسی صحت مدل های تجربی فائو – پنمن، بیلینی – کریدل ، هارگریوز – سامانی در براورد تبخیر و تعرق پتانسیل و تبدیل آن به تبخیر از خاک لحت با توجه به ضریب آمده در نشریه ی فائو 56 ، و ایدین – اویگر در براورد تبخیر از یک خاک شور تحت سه مدیریت با آب شور میباشد. بدین منظور سه تیمار مدیریت ابیاری با آب شور در سه تکرار به صورت طرح کاملا تصادفی در نه لایسیمتر اجرا گردید. در مدیریت او ل(استفاده مخلوط) آبیاری با مخلوط آب آب شور و شیرین )EC=7.5ds/m) در مدیریت دوم (نیم درمیان) در هر بار آبیاری نیمی از آبیاری با آب شور EC=14ds/m و نیمی دیگر بلافاصله پس از نفوذ نیم اول با آب شیرین EC=7.5ds/m و در مدیریت سوم (یک در میان) یک نوبت با آب شور و نوبت بعدی با آب شیرین، انجام گرفت. نمونه بردرای در شش مرحله انجام گرفت و در فاصله بین دو نمونه برداری متوالی از طریق معادله تعادل آب در خاک میزان تبخیر از خاک محاسبه شد و با تبخیر بدست امده از روش های تجربی فوق مقایسه گردید و د رنهایت دیده شد که در تیمار مخلوط، داده های تبخیر حاصل از لایسیمتر بیشترین همبستگی را با داده های تبخیر حاصل از روش پنمن – مانتیث – فائو R2=0.99 و در تیمار نیم در میان و یک در میان بیشترین همبستگی رابا روش ایدین – اویگر R2=0.786, R2=0897 دارند. به طور کلی کمترین RMSE در تیمار مخلوط و یک در میان مربوط به روش پنمن – مانتیث – فائو و در تیمار نیم در میان مربوط به ایدین – اویگر می باشد. با توجه به نتایج حاصله می توان گفت روش پنمن – مانتیث – فائو از میان روش های فوق بهتر می تواند میزان تبخیر از خاک تحت مدیریت آبیاری با آب شور را برآورد کند. نتایج نشان می دهد در صورتیکه ضرایب مورد استفاده در روش فائو 56 صحیح انتخاب گردد روشهای ساده بلینی – کریدل و هارگریوز – سامانی قابل استفاده است.

تبخیر از خاک شور ، لایسیمتر ، روش تجربی ، مدیریت آبیاری