محمدباقر مرادجانی - مهندس ناظر مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان سلسله
علیرضا توکلی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم
معصومه خلیلی ارجمندی - آموزگار آموزش و پرورش منطقه ۱۴ تهران

به منظور بررسی وضعیت بهره برداران و روند کوچک شدن اراضی کشاورزی به طور موردی اراضی کشاورزی بخش فیروزآباد شهرستان سلسله مورد مطالعه قرار گرفت. این بررسی نشان داد که کل سطح زیر کشت اظهار شده و موجود در روستاهای منتخب بخش فیروزآباد این شهرستان بالغ بر 11044 هکتار بوده که پس از اندازه گیری آن با دستگاه GPS (مدل Etrex-vista) میزان دقیق سطح زیر کشت به 4587 هکتار (41/5 دصد ) تقلیل یافت. در سال زراعی 85-1384 از 4587 هکتار اراضی مساحی شده 1800 هکتار دیم و بقیه ابی بوده است. در اراضی دیم 1000 هکتار به گندم و بقیه به نخود، عدس و جو اختصاص داشت. از 2787 هکتار اراضی آبی 1250 هکتار به گندم ابی، 400 هکتار چغندرقند ، 300 هکتار باقلا ، 260 هکتار کلزا ، 120 هکتار ذرت و بقیه به شبدر و یونجه اختصاص داشت اما درسال زراعی 86-1385 سطح زیر کشت گندم ابی تقریبا ثابت باقی ماند ولی سطح زیر کشت کلزا به دلیل سیاست های حمایتی و تشویقی دولت با رشد 33 درصدی به 345 هکتار رسید و در عوض کاشت ذرت با کاهش شدید به 15 هکتار تقلیل یافت و کاشت باقلا نیز با کاهش مواجه بود. در سال 1384 متوسط سهم هر بهره بردار از زمین زراعی (اعم از ابی و دیم) بین 0/95 هکتار تا 4/41 هکتار (متوسط 3/298) در سطح روستاهای منتخب متغی بود که پس از دو سال حدود تغییرات آن به 0/84 تا 4/41 هکتار (متوسط 3/298) در سطح روستاهای منتخب متغیر بود که پس از دوسال حدود تغییرات ان به 0/84 تا 4/04 هکتار (متوسط 2/96) کاهش یافت که نشان دهنده کاهش 10/2 درصدی سهم مالکین طی دو سال می باشد. ضمن اینکه کل 44587 هکتار در 8768 قطعه پراکنده بود که متوسط قطعات در روستاها از 0/27 تا 0/97 هکتار ومتوسط 0/52 هکتار بوده است بدیهی است که اندازه قطعات در روستاها کمتر از حد پایین نیز بوده و تا 200-100 متر مربع نیز می رسد . با عنایت به اینکه تلفات آب در قطعات زراعی کوچک زیاد است و این معضل در سطح بسیاری از روستاهای کشور حاکم است و شیوه های نوین ابیاری نیز نمی تواند توجیه پذیر باشد لذا ضرورت دارد که تحقیقاتی که مطابق با شرایط زراعی واقعی کشور است صورت پذیرد تا کاربردی باشد. ازجمله این راهکارها تحقیقات به زراعی در سطح مزارع زارعین on-farm است.

الگوی کشت ، اندازه قطعات ، بهره بردار ، شهرستان سلسله