شمس الدین ناظمی - استاد گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد
ندا شکوری - کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

مفهوم کشور مبدأ در مطالعات مختلف به صورت ها و معانی متفاوتی به کار رفته است به گونه ای که نوعی آشفتگی در زمینه مفهوم این واژه در ادبیات نظری دیده می شود. برای تسهیل و درک بهتر روند تاریخی این مفهوم می توان مطالعات صورت گرفته در این حوزه را به دو گروه عمده طبقه بندی کرد. در دسته ای از مطالعات این مفهوم اشاره به نوعی مارک یا برچسب نام کشور سازنده دارند و در دسته ای دیگر تأکید بر تصویر ذهنی است که مصرف کننده از کشور سازنده محصول در ذهن خود دارد و این ذهنیت را در تصمیمات خود بروز می دهد. از جنبه روشی که پژوهشگران برای مطالعه کشور مبدأ استفادهکرده اند، مطالعات این حوزه را می توان در 5 گروه تقسیم کرد. مطالعاتی که کشور مبدأ را به عنوان یک عامل منفرد در فرایند اخذ تصمیم به خرید محصول بررسی می کنند. دسته ای دیگر از پژوهشگران منتقد نگاه تک بعدی به متغیر وابسته هستند و بیان می کنند که کشور مبدأ به همراه تأثیرات متقابل عوامل تأثیر گذار در فرایند تصمیم گیری باید مطالعه شود . در ادامه و با افزایش فرایند جهانی شدن و افزایش فشارهای رقابتی و تلاش شرکتها برای کاهش هزینه های خود و این حقیقت که شرکت ها محصولات خود را صرفاً در یک کشور نمی سازند ، پژوهش های کشور مبدا به سمتی گرایش یافت که کشورمبدأ در محصولات ترکیبی مورد بررسی قرار گرفت. روش دیگر در بررسی مفهوم کشور مبدأ توجه بر جنبه روانشناختی است که سه مدل هاله ای، تلخیصی و ادغامی مدل های سرآمد این رویکرد هستند. در روش دیگر که کمتر مورد استفاده قرار گرفته، کشور مبدأ در پارادایم معنا محور مورد مطالعه قرار می گیرد. این رویکرد جدید بر جنبه های عملی نشانه شناختی متکی است و شامل پاسخ های رفتاری استفاده کنندگان از نماد می باشد و هم چنین در پی کشف نیات و اهداف استفاده کنندگان از نماد می باشد .

تصویر کشور ، اثرکشور مبدا، کشور مبدا ،تصویر کشور – محصول، تصویر کشور مبدا