محمدرضا اصغری پور - استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل
احمد احمدیان - دانشجوی دکتری زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل

کمپوست به عنوان یک منبع جایگزین کودهای شیمیایی برای افزایش حاصلخیزی خاک و تولید محصول به طور گسترده ای در زراعت ارگانیک استفاده می شود . هدف از این تحقیق مطالعة تأثیر کمپوست تولید شده از زباله شهری بر روی شاخص های رشدی، کیفیت و مراحل فنولوژیکی دو گیاه دارویی اسفرزه ) ( Plantago ovata Forsk و زیره سبز ) ) Cuminum cyminum ، همینطور تعیین میزان مطلوب کاربرد کمپوست در شرایط مزرعه ای بود . آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد قوچان انجام شد . این مطالعه اثرات 4 سطح 5 ، 10 ، 15 و 20 تن کمپوست در هکتار ( بر مبنای وزن خشک ) بر زمان وقوع مراحل فنولوژیک، خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد و خصوصیات کیفی دو گیاه اسفرزه و زیره سبز را بررسی می کند . این مقاله تنها اثرات کمپوست بر مراحل فنولوژیک و خصوصیات گیاهی این دو گیاه را بررسی می کند . نتایج این آزمایش نشان داد که روزها و درجه روزهای رشد تجمعی در طول مراحل مختلف رشد در هر دو گیاه در مقادیر مختلف کمپوست تا اندازه زیادی مشابه بود . اما مقادیر کمپوست اثر معنی داری بر خصوصیات مورفولوژیک هر دو گیاه داشت، به طوریکه با افزایش مقدار کمپوست تا 10 تن در هکتار غالب این خصوصیات از یک روند افزایشی برخوردار بود . عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک با کاربرد کمپوست افزایش یافت . بالاترین عملکرد دانه 705) و 682 به ترتیب برای اسفرزه و زیره سبز ) و عملکرد بیولوژیک 352) و 1410 به ترتیب برای اسفرزه و زیره سبز ) اسفرزه و زیره سبز در مقدار 10 تن کمپوست در هکتار به دست آمد . افزایش عملکرد به وضعیت بهتر عناصر غذایی در خاک های تحت این تیمار نسبت داده شد . در مقادیر بیشتر کمپوست به علت محتوای بالای نمک و فلزات سنگین عملکردها کاهش یافت . می توان نتیجه گرفت کمپوست تولی د شده از زباله می تواند کود آلی مناسبی برای زراعت ارگانیک گیاهان دارویی باشد و کاربرد 5 تا 10 تن در هکتار کمپوست حداکثر عملکرد محصول در گیاهان دارویی اسفرزه و زیره سبز را نتیجه می دهد .

کمپوست زباله، کشاورزی ارگانیک، اسفرزه، زیره سبز، عملکرد، اجزای عملکرد