حمیدرضا رحمانی - عضو هیات علمی بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ا

با اعمال ضوابط کنترل آلودگی و بکاربردن شیوه های حفاظت از منابع آب و بازیابی آبهای آلوده می توان بر مشکل کمبود آب و آلودگی آن فایق آمد . پساب های صنعتی از جمله منابع مهم آلاینده محیط زیست به شمار می روند . بنابراین ضرورت دارد وضعیت این آبها در قالب تحق یقات دراز مدت بصورت پیوسته مورد بررسی قرار گیرد و استفاده از آنها با آگاهی کامل و بصورت بهینه جهت جلوگیری از مخاطرات زیست محیطی و ورود ترکیبات سمی به زنجیره غذائی صورت پذیرد . در این راستا هدف از انجام این تحقیق بررسی اثرات مصرف پساب در اراضی تحت کشت گندم و تجمع عناصر سنگین در بافت گیاه بوده است . از بین صنایع مهم آلاینده، ذوب آه ن اصفهان به عنوان قطب صنعت در اصفهان انتخاب گردید . ابتدا طی یک سال و 4 فصل، درهر فصل در یک دوره 24 ساعته هر 6 ساعت یکبار نمونه گیری از پساب واحد انتخابی انجام گرفت و کیفیت پساب واحد صنعتی بررسی شد . سپس جهت مطالعه اثرات مصرف پساب در اراضی تحت کشت گندم، سه مز رع ه با مدیریت زراعی یکسان و نزدیک یکدیگر هر یک به وسعت 0/3 هکتار در نظر گرفته شد . نتایج نشان داد پسابهای مورد مطالعه جهت تخلیه به آب سطحی یا چاه جاذب ار نظر پارامترهای EC, TDS, N- - NO3, BOD, COD, Cl-, SO42 در واحد 1 محدود کننده اند . برای بهره برداری از پسابها برای آبیاری پارامترهای - TDS, N-NO3 ,BOD ,COD ,Cl- ,SO42 , EC ,SAR ,TSS و - HCO3 و همچنین غلظت عناصر سنگین ، Mn ,Cu , Cd ,Co ,Cr و Zn در پساب بیش از حد مجاز بوده و محدودیت دارند . گیاه گندم دارای غلظت Cu فراتر از غلظت معمول و غلظت Fe دارای غلظت فراتر از سطح کفایت آن در گندم اندازه گیری گردید . همچنین نتایج نشان داد که گیاه گندم نسبت به تجمع عناصر روی و مس در دانه نسبت به اندام هوایی و همچنین تجمع آهن در اندام هوایی نسبت به دانه تمایل دارد . در کلیه نمونه های گیاهی غلظت عناصر سنگین در نمونه های شستشو نشده بالاتر از نمونه های شسته شده اندازه گیری گردید که نشانگر آلودگی هوایی علاوه بر آلودگی از طریق پساب در اطراف واحد صنعتی مورد مطالعه است .

گندم، پساب، آلودگی، حد مجاز