مطالعه و بررسی تاریخ شکل گیری وعناصرکالبدی بازار زنجان

شهر زنجان باتوجه به قدمت تاریخی و موقعیت جغرافیایی و قرارگرفتن در مسیر راه باستانی ابریشم ،در دوره های مختلف تاریخ ایران حائز اهمیت بوده و این شهرمحل تلاقی راههای بازرگانی و عبور و مرور کاروان هابوده است. یکی از مهمترین عناصر بافت تاریخی شهر زنجان ، مجموعه بازار آن است که تا امروز هم تداوم داشته است.بازار یکی از ارکان اصلی شهرهای ایران بوده که هسته فعالیت های اقتصادی، بازرگانی، دادوستد ، شکل گیری صنایع و اصناف و همچنین فعالیت های اجتماعی و فرهنگی محسوب می شده است. تعامل و هماهنگی بین عناصر بازار همواره به پویایی بازار وتوسعه شهر کمک کرده است.عناصری چون راسته اصلی، راسته های فرعی، دالان، چهارسو (چهار سوق)، میدان و جلوخان از فضاهای ارتباطی بازار به شمار می آیند. بازار زنجان یکی از طولانی ترین بازارهای ایران محسوب می شودکه هسته اولیه آن در دوره صفویه شکل گرفته و دردوره های بعد مخصوصا دوره قاجاریه تکمیل می گردد.مجموعه بازار قدیمی زنجان به صورت یک خط مستقیم به عنوان بازاربالا و بازار پایین به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده است. گستردگی جغرافیایی بازار زنجان و تنوع راسته ها ، تعدد سراها و حمام ها وکاروانسراهای درون شهری در راسته های فرعی که هرکدام به نامی و به فعالیتی خاص اختصاص یافته و وجود مساجد فراوان گویای پویایی این مجموعه در طول زمان های گذشته و شرایط حاکم بوده است. این بازار که طویلترین بازار ایران می باشد نقش مهمی در شکوفایی شهر زنجان داشته است .دراین مقاله چگونگی شکل گیری بازار زنجان و نقش و کارکرد عناصر آن مورد بررسی قرار گرفته است.

Keywords:

زنجان , قاجار , شهر , بازار , راسته