جمال بنی نعمه - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
اسماعیل بغوری - محقق موسسه تحقیقات خاک و آب تهران

استفاده از فاضلاب در کشاورزی از لحاظ تامین آب و تغذیه گیاهی از دیرباز مرسوم بوده است . کاربرد فاضلاب چنانچه با رعایت ملاحظات و استانداردهای مربوطه باشد عواقب سوئی در بر نخواهد داشت . ولی در حال حاضر در بساری از نقاط کشور فاضلاب خام مستقیما مورد مصرف در بخش کشاورزی قرار گرفته که این امر از نظر ورود عوامل و عناصری که باعث بروز عوارض و بیماریهایی با منشاء شیمیایی و یا بیولوژیک در چرخه غذایی می شوند حائز اهمیت می باشد . در این تحقیق اراضی کشاورزی که در سالیان قبل و یا در حال حاضر با فاضلاب آبیاری می شوند مورد شناسایی قرار گرفت و تعدادی نمونه خاک و گیاه تهیه و با نمونه های اراضی کشاورزی که با منابع غیر فاضلاب آبیاری می شوند مقایسه و بررسی های لازم در مورد تاثیر استفاده از فاضلاب بر مقدار فلزات سنگین و به خطر افتادن زنجیره غذایی انجام شد . نتایج تجزیه میزان عناصر سنگین نمونه های خاک حاکی از این است که غلظت فلزات سنگین خاک مانند کادمیوم و نیکل در اکثریت تیمارها از حد مجاز بیشتر نمی باشد ولی غلظت سرب در غالب تیمارها نسبت به تیمار شاهد از حد بحرانی تجاوز کرده است . غلظت مس و روی در اکثریت تیمارها به عنوان حد مسمومیت گزارش می شود

آلودگی، فاضلاب، فلزات سنگین