سمیه سلیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آذربایجان شرقی

برخی مواقع ممکن است هرچند دعوا در حال رسیدگی است و جریان دادرسی هنوز پایان نیافته است دعوا خاتمه یابد. این وضعیت را زوال دادرسی می نامند، که در فقه و حقوق آیین دادرسی مدنی ایران و حتی در قانون آیین دادرسی مدنی فراملی سه شکل دارد: گاه زوال دادرسی درنتیجه اقدامات خواهان است، گاهی نتیجه اقدامات خوانده است و گاه نتیجه اقدامات هردو(سازش) می باشد. و منظور از زوال دادرسی، یعنی پیدایش شرایط و اوضاع واحوال خاصی که نتیجه ی طبیعی و تبعی آن، خاتمه یافتن دادرسی است و زوال آن. اما منظور از زوال دادرسی، زایل شدن حق مدعی یا خواهان نیست بنابراین درصورتی کهبعد از زوال دادرسی موضوع پرونده، خواهان به حق خود نرسیده باشد و یا اینکه دادخواست خود را مسترد داشته پشیمان باشد می تواند دوباره به اقامه دعوا بپردازد مگر در صورت انصراف کلی از دعوا که دیگر حق اقامه دعوا ندارد.خاتمه دادن دادرسیبراساس نظریه اسقاط حق (حق استرداد دعوی) نوعی آزادی است. و اما حق خاتمه دادن دادرسی همانند هر حق دیگریمطلق نیست و به تبع برای این حق نیز یکسری حدود و ثغوری متصور است که مبتنی بر قاعده لاضرر در فقه و منع سوء استفاده از حق در حقوق آیین دادرسی مدنی ایران و حقوق آیین دادرسی مدنی فراملی است

خواهان ، خوانده، طرفین دعوا ، ختم دعوا، فقه ، حقوق آیین دادرسی مدنی